דער זײגער
אַ מעשׂה
דער זײגער האָט אױסגעשלאָגן דרײַצן...
מײנט נישט, אַז איך שפּאַס. איך דערצײל אײַך גאַנץ ערנסט
אַ מעשׂה, װאָס האָט זיך פֿאַרלאָפֿן אין כּתרילעװקע, בײַ אונדז אין שטוב
טאַקע, און װאָס איך אַלײן בין דערבײַ געװעזן.
מיר האָבן געהאַט אַ זײגער, אַ װאַנט־זײגער, אַן אַלטן
ירושה־זײגער פֿון דעם זײדן נאָך, װאָס דער זײדע האָט אים געהאַט פֿונעם
עלטער־זײדן, עטלעכע דורות כּסדר, נאָך פֿון פֿאַר כמעלניצקיס צײַטן. אַן עבֿירה,
כלעבן, װאָס אַ זײגער איז ניט קײן לעבעדיקע זאַך, אַ שטומע צונג און
קאָן נישט רײדן: ער װאָלט דאָס געהאַט צו דערצײלן און צו דערצײלן!....
אין שטאָט האָט אונדזער זײגער געהאַט אַ שם פֿאַרן ערשטן זײגער, „רב
נחומס זײגער“. מענטשן פֿלעגן קומען אָנשטעלן אױף אים זײערע זײגערס,
װאָרעם זײַן גאַנג איז געװען דער אמתער, ריכטיקער גאַנג. איר קאָנט
פֿאַרשטײן, אַז אַפֿילו רב לײביש חקרן , אַ ייִד אַ פֿילאָזאָף,
װאָס איז געװען קלאָר אין „שקיעת־החמה“ פֿון דער זון אַלײן און איז
געװען קלאָר אין דעם לוח אױף אױסװײניק, ― האָט ער אַלײן געזאָגט
)איך האָב דאָס געהערט פֿון זײַן מױל(, אַז אונדזער זײגער איז...
אַפֿילו קעגן זײַן זײגערל אַ גרױסע שמאַטע, נישט װערט קײן
שמעק־טאַביקע, נאָר װעדליק ס'איז פֿאַראַן זײגערס, איז אונדזער זײגער אַ
זײגער... און אַז רב לײביש חקרן אַלײן האָט געזאָגט, האָט מען
געמעגט שטעלן אױף זײַנע רײד, װאָרעם רב לײביש האָט זיך ניט געפֿױלט
אַלע מיטװאָך פֿאַרנאַכט, בין מינחה־למעריבֿ, אַרױפֿקלעטערן פֿון אױבן
אױף דער װײַבערשער שול, אָדער אױפֿן שפּיץ־באַרג, װאָס נעבן אַלטן
|
|
der zeyger
a mayse
der zeyger hot oysgeshlogn draytsn...
meynt nisht, az ikh shpas. ikh dertseyl aykh gants ernst
a mayse, vos hot zikh farlofn in KTrilevke, bay undz in shtub
take, un vos ikh aleyn bin derbay gevezn.
mir hobn gehat a zeyger, a vant-zeyger, an altn
irushh-zeyger fun dem zeydn nokh, vos der zeyde hot im gehat funem
elter-zeydn, etlekhe doyres keseyder, nokh fun far khmelnitskis tsaytn. an aveyre,
khlebn, vos a zeyger iz nit keyn lebedike zakh, a shtume tsung un
kon nisht reydn: er volt dos gehat tsu dertseyln un tsu dertseyln!....
in shtot hot undzer zeyger gehat a shem farn ershtn zeyger, "reb
Nokhems zeyger''. mentshn flegn kumen onshteln oyf im zeyere zeygers,
vorem zayn gang iz geven der emeser, rikhtiker gang. ir kont
farshteyn, az afile reb leybish khakren , a yid a filozof,
vos iz geven klor in "shkiyes-hHmh'' fun der zun aleyn un iz
geven klor in dem luakh oyf oysveynik, ― hot er aleyn gezogt
)ikh hob dos gehert fun zayn moyl(, az undzer zeyger iz...
afile kegn zayn zeygerl a groyse shmate, nisht vert keyn
shmek-tabike, nor vedlik s'iz faran zeygers, iz undzer zeyger a
zeyger... un az reb leybish khakren aleyn hot gezogt, hot men
gemegt shteln oyf zayne reyd, vorem reb leybish hot zikh nit gefoylt
ale mitvokh farnakht, bin minkhe-lmeriB, aroyfkletern fun oybn
oyf der vaybersher shul, oder oyfn shpits-barg, vos nebn altn
|
דער זײגער
אַ מעשׂה
דער זײגער האָט אױסגעשלאָגן דרײַצן...
מײנט נישט, אַז איך שפּאַס. איך דערצײל אײַך גאַנץ ערנסט
אַ מעשׂה, װאָס האָט זיך פֿאַרלאָפֿן אין כּתרילעװקע, בײַ אונדז אין שטוב
טאַקע, און װאָס איך אַלײן בין דערבײַ געװעזן.
מיר האָבן געהאַט אַ זײגער, אַ װאַנט־זײגער, אַן אַלטן
ירושה־זײגער פֿון דעם זײדן נאָך, װאָס דער זײדע האָט אים געהאַט פֿונעם
עלטער־זײדן, עטלעכע דורות כּסדר, נאָך פֿון פֿאַר כמעלניצקיס צײַטן. אַן עבֿירה,
כלעבן, װאָס אַ זײגער איז ניט קײן לעבעדיקע זאַך, אַ שטומע צונג און
קאָן נישט רײדן: ער װאָלט דאָס געהאַט צו דערצײלן און צו דערצײלן!....
אין שטאָט האָט אונדזער זײגער געהאַט אַ שם פֿאַרן ערשטן זײגער, „רב
נחומס זײגער“. מענטשן פֿלעגן קומען אָנשטעלן אױף אים זײערע זײגערס,
װאָרעם זײַן גאַנג איז געװען דער אמתער, ריכטיקער גאַנג. איר קאָנט
פֿאַרשטײן, אַז אַפֿילו <<רב לײביש חקרן>> , אַ ייִד אַ פֿילאָזאָף,
װאָס איז געװען קלאָר אין „שקיעת־החמה“ פֿון דער זון אַלײן און איז
געװען קלאָר אין דעם לוח אױף אױסװײניק, ― האָט ער אַלײן געזאָגט
)איך האָב דאָס געהערט פֿון זײַן מױל(, אַז אונדזער זײגער איז...
אַפֿילו קעגן זײַן זײגערל אַ גרױסע שמאַטע, נישט װערט קײן
שמעק־טאַביקע, נאָר װעדליק ס'איז פֿאַראַן זײגערס, איז אונדזער זײגער אַ
זײגער... און אַז רב לײביש חקרן אַלײן האָט געזאָגט, האָט מען
געמעגט שטעלן אױף זײַנע רײד, װאָרעם רב לײביש האָט זיך ניט געפֿױלט
אַלע מיטװאָך פֿאַרנאַכט, בין מינחה־למעריבֿ, אַרױפֿקלעטערן פֿון אױבן
אױף דער װײַבערשער שול, אָדער אױפֿן שפּיץ־באַרג, װאָס נעבן אַלטן
|