398 שלום עליכם
קאַפּיטל 10.
װאָס טאַמאַראַ האָט געזען און געהערט
עס איז נאָך געװען פֿרי, אַז טאַמאַראַ האָט זיך געלאָזט איבער דער
שטאָט אַראָפּ־צו, דאָרט װוּ די אָרעמעלײַט װױנען, אױף דער ייִדישער גאַס.
זי האָט באַגעגנט אָרעמע װײַבער מיט קינדער, מיט פּעקלעך און
שמאַטעס אַ סך, פֿאָרן אױף פֿורלעך, אײן פֿורל נאָכן אַנדערן, מיט
איבערגעשראָקענע פֿאַרשעמטע פּנימער, גלײַך װי זײ װאָלטן עפּעס אָפּגעטאָן אַ
מיאוסע מעשׂה, באַגאַנגען אַ פֿאַרברעכן... װוּהין פֿאָרט מען? זײ
װײסן אַלײן נישט װוּהין זײ פֿאָרן. אין שטאָט איז, זאָגט מען, אַ פּאָגראָם,
דאַרף מען פֿאָרן ערגעץ זיך באַהאַלטן; דער ― צו אַ באַקאַנטן קריסט,
דער ― אין אַ האָטעל, און דער צום באַן... לאַנג האָבן אָבער די דאָזיקע
נישט געקאָנט פֿאָרן, װאָרעם מע האָט זײ נישט געלאָזט; מע האָט זײ
גענומען אָפּשטעלן, פֿאַרקערעװען די פֿערדלעך און אָפּשיקן צוריק, צוריק.
טאַמאַראַ איז צוגעגאַנגען צו אַ פּאָליציאַנט און געפֿרעגט, װיִאַזױ דערלאָזט
ער אַזאַ זאַך? האָט זי באַקומען פֿון אים אַ תּשובֿה, אַז די באַרישני זאָל
זיך בעסער אָפּטראָגן פֿון דאַנען באַצײַטנס, װאָרעם זי קאָן כאַפּן דעם
אײגענעם פּסק, װאָס די דאָזיקע ייִדן...
― װאָס עפּעס ייִדן? ― פֿרעגט אים טאַמאַראַ.
― װאָרעם הײַנט איז אַזאַ טאָג... ― ענטפֿערט איר דער
פּאָליציאַנט מיט אַזאַ טאָז, גלײַך װי עס װאָלט זיך גערעדט פֿון באַגיסן די
גאַסן וכדומה אַזעלכע געװײנלעכע זאַכן.
טאַמאַראַ גײט װײַטער און שלאָגט זיך אָן אױף אַזאַ סצענע: אַן
אָרעמע ייִדישע פֿרױ, נאָך אַ יונג װײַבל, מיט צװײ קינדער, אײנס בײַ
דער האַנט, דאָס אַנדערע אױף די הענט, לױפֿט מיט אַ קאָשיק, און איר
לױפֿן נאָך צװײ גױעס. אײנע האָט שױן דעם קאָשיק צוגענומען, און די
אַנדערע רײַסט בײַ איר די שאַל פֿונעם קאָפּ. טאַמאַראַ לױפֿט צו און
שטעלט זײ אָפּ.
― װאָס טוט איר דאָס? גאָט איז מיט אײַך!
― הײַנט מעג מען! ― ענטפֿערן איר די גױעס מיט אַ געלעכטער
|
|
398 sholem aleykhem
kapitl 10.
vos tamara hot gezen un gehert
es iz nokh geven fri, az tamara hot zikh gelozt iber der
shtot arop-tsu, dort vu di oremelayt voynen, oyf der yidisher gas.
zi hot bagegnt oreme vayber mit kinder, mit peklekh un
shmates a sakh, forn oyf furlekh, eyn furl nokhn andern, mit
ibergeshrokene farshemte penemer, glaykh vi zey voltn epes opgeton a
mi#use mayse, bagangen a farbrekhn... vuhin fort men? zey
veysn aleyn nisht vuhin zey forn. in shtot iz, zogt men, a pogrom,
darf men forn ergets zikh bahaltn; der ― tsu a bakantn krist,
der ― in a hotel, un der tsum ban... lang hobn ober di dozike
nisht gekont forn, vorem me hot zey nisht gelozt; me hot zey
genumen opshteln, farkereven di ferdlekh un opshikn tsurik, tsurik.
tamara iz tsugegangen tsu a politsyant un gefregt, viazoy derlozt
er aza zakh? hot zi bakumen fun im a tshuve, az di barishni zol
zikh beser optrogn fun danen batsaytns, vorem zi kon khapn dem
eygenem psak, vos di dozike yidn...
― vos epes yidn? ― fregt im tamara.
― vorem haynt iz aza tog... ― entfert ir der
politsyant mit aza toz, glaykh vi es volt zikh geredt fun bagisn di
gasn ukhdoyme azelkhe geveynlekhe zakhn.
tamara geyt vayter un shlogt zikh on oyf aza stsene: an
oreme yidishe froy, nokh a yung vaybl, mit tsvey kinder, eyns bay
der hant, dos andere oyf di hent, loyft mit a koshik, un ir
loyfn nokh tsvey goyes. eyne hot shoyn dem koshik tsugenumen, un di
andere rayst bay ir di shal funem kop. tamara loyft tsu un
shtelt zey op.
― vos tut ir dos? got iz mit aykh!
― haynt meg men! ― entfern ir di goyes mit a gelekhter
|
398 שלום עליכם
קאַפּיטל 10.
װאָס טאַמאַראַ האָט געזען און געהערט
עס איז נאָך געװען פֿרי, אַז טאַמאַראַ האָט זיך געלאָזט איבער דער
שטאָט אַראָפּ־צו, דאָרט װוּ די אָרעמעלײַט װױנען, אױף דער ייִדישער גאַס.
זי האָט באַגעגנט אָרעמע װײַבער מיט קינדער, מיט פּעקלעך און
שמאַטעס אַ סך, פֿאָרן אױף פֿורלעך, אײן פֿורל נאָכן אַנדערן, מיט
איבערגעשראָקענע פֿאַרשעמטע פּנימער, גלײַך װי זײ װאָלטן עפּעס אָפּגעטאָן אַ
מיאוסע מעשׂה, באַגאַנגען אַ פֿאַרברעכן... װוּהין פֿאָרט מען? זײ
װײסן אַלײן נישט װוּהין זײ פֿאָרן. אין שטאָט איז, זאָגט מען, אַ פּאָגראָם,
דאַרף מען פֿאָרן ערגעץ זיך באַהאַלטן; דער ― צו אַ באַקאַנטן קריסט,
דער ― אין אַ האָטעל, און דער צום באַן... לאַנג האָבן אָבער די דאָזיקע
נישט געקאָנט פֿאָרן, װאָרעם מע האָט זײ נישט געלאָזט; מע האָט זײ
גענומען אָפּשטעלן, פֿאַרקערעװען די פֿערדלעך און אָפּשיקן צוריק, צוריק.
טאַמאַראַ איז צוגעגאַנגען צו אַ פּאָליציאַנט און געפֿרעגט, װיִאַזױ דערלאָזט
ער אַזאַ זאַך? האָט זי באַקומען פֿון אים אַ תּשובֿה, אַז די באַרישני זאָל
זיך בעסער אָפּטראָגן פֿון דאַנען באַצײַטנס, װאָרעם זי קאָן כאַפּן דעם
אײגענעם פּסק, װאָס די דאָזיקע ייִדן...
― װאָס עפּעס ייִדן? ― פֿרעגט אים טאַמאַראַ.
― װאָרעם הײַנט איז אַזאַ טאָג... ― ענטפֿערט איר דער
פּאָליציאַנט מיט אַזאַ טאָז, גלײַך װי עס װאָלט זיך גערעדט פֿון באַגיסן די
גאַסן וכדומה אַזעלכע געװײנלעכע זאַכן.
טאַמאַראַ גײט װײַטער און שלאָגט זיך אָן אױף אַזאַ סצענע: אַן
אָרעמע ייִדישע פֿרױ, נאָך אַ יונג װײַבל, מיט צװײ קינדער, אײנס בײַ
דער האַנט, דאָס אַנדערע אױף די הענט, לױפֿט מיט אַ קאָשיק, און איר
לױפֿן נאָך צװײ גױעס. אײנע האָט שױן דעם קאָשיק צוגענומען, און די
אַנדערע רײַסט בײַ איר די שאַל פֿונעם קאָפּ. טאַמאַראַ לױפֿט צו און
שטעלט זײ אָפּ.
― װאָס טוט איר דאָס? גאָט איז מיט אײַך!
― הײַנט מעג מען! ― ענטפֿערן איר די גױעס מיט אַ געלעכטער
|