שלום עליכם
דאָס צװײ־און־דרײַסיקסטע קאַפּיטל
ערבֿ־פּסח
אין דרױסן האָט זיך געשטעלט ערבֿ־פּסח.
די זון האָט געשײַנט ערבֿ־פּסחדיק. עס האָט געשמעקט
ערבֿ־פּסחדיק, און די גאַנצע ייִדישע גאַס האָט אױסגעזען ערבֿ־פּסחדיק,
גאָר נישט קוקנדיק דערױף, װאָס װי ייִדיש די גאַס זאָל ניט זײַן,
װי זי זאָל ניט זײַן געפּאַקט מיט אַחינו־בני־ישׂראל, געפֿינט זי זיך
דאָך אין אַזאַ שטאָט, װוּ ניט יעדער געמלטער קאָן האָבן די
זכיה איבערצונעכטיקן אין איר אַ נאַכט...
אָנקוקנדיק די פֿאַרדריפּעטע הײזלעך, די אָפּגעריסענע ייִדן,
די פֿאַרשמאָדערטע װײַבער, די האַלב־נאַקעטע קינדער, און
צוהערנדיק זיך צו די קולות מיטן געפּילדער, װאָס טראָנען זיך פֿון די
הײַזער, פֿון די קלײטן און פֿון דעם גאַנצן קװאַרטאַל אַרום און אַרום,
קאָנט איר זיכער מײנען, אַז איר געפֿינט זיך אין דער רעכטער
הושטשע פֿונעם רעכטן געדיכטן ייִדישן תּחום, װוּ מע װײסט ניט
פֿון קײן פּאָליציע, פֿון קײן „סטאַרשי דװאָרניק“ און פֿון קײן
„פּראַװאָזשיטעלסטװע“.
די אײגענע אױסגעמאַטערטע און פֿאַרצװײפֿלטע פּנימער פֿון די
ייִדן. די אײגענע אױסגעמוטשעטע, צום מײנסטן מעוברתע װײַבער.
די אײגענע שטענדיק־הונגעריקע קינדער. דאָס אײגענע יאָגעניש און
לױפֿעניש, װאָס דאָרטן, אין דער געבענטשטער „טשערטאַ“. דאָס
אײגענע רײַסעניש און בײַסעניש פֿאַר אַ האַרטן גראָשן, פֿאַר אַ
שטיקל טרוקן ברױט, פֿאַר אַ נאַס פֿאַרשימלט װינקל אױף דעם קאָפּ
אָנצושפּאַרן. די אײגענע כּף־הא'עדיקע קרעמלעך, צען־רובלדיקע
|
|
sholem aleykhem
dos tsvey-un-draysikste kapitl
erB-peysekh
in droysn hot zikh geshtelt erB-peysekh.
di zun hot geshaynt erB-peysekhdik. es hot geshmekt
erB-peysekhdik, un di gantse yidishe gas hot oysgezen erB-peysekhdik,
gor nisht kukndik deroyf, vos vi yidish di gas zol nit zayn,
vi zi zol nit zayn gepakt mit aHinu-bni-yisroel, gefint zi zikh
dokh in aza shtot, vu nit yeder gemlter kon hobn di
zkhiye ibertsunekhtikn in ir a nakht...
onkukndik di fardripete heyzlekh, di opgerisene yidn,
di farshmoderte vayber, di halb-nakete kinder, un
tsuherndik zikh tsu di koyles mitn gepilder, vos tronen zikh fun di
hayzer, fun di kleytn un fun dem gantsn kvartal arum un arum,
kont ir zikher meynen, az ir gefint zikh in der rekhter
hushtshe funem rekhtn gedikhtn yidishn tkhum, vu me veyst nit
fun keyn politsye, fun keyn "starshi dvornik'' un fun keyn
"pravozhitelstve''.
di eygene oysgematerte un fartsveyflte penemer fun di
yidn. di eygene oysgemutshete, tsum meynstn muberese vayber.
di eygene shtendik-hungerike kinder. dos eygene yogenish un
loyfenish, vos dortn, in der gebentshter "tsherta''. dos
eygene raysenish un baysenish far a hartn groshn, far a
shtikl trukn broyt, far a nas farshimlt vinkl oyf dem kop
ontsushparn. di eygene Kf-h#'edike kremlekh, tsen-rubldike
|
שלום עליכם
דאָס צװײ־און־דרײַסיקסטע קאַפּיטל
ערבֿ־פּסח
אין דרױסן האָט זיך געשטעלט ערבֿ־פּסח.
די זון האָט געשײַנט ערבֿ־פּסחדיק. עס האָט געשמעקט
ערבֿ־פּסחדיק, און די גאַנצע ייִדישע גאַס האָט אױסגעזען ערבֿ־פּסחדיק,
גאָר נישט קוקנדיק דערױף, װאָס װי ייִדיש די גאַס זאָל ניט זײַן,
װי זי זאָל ניט זײַן געפּאַקט מיט אַחינו־בני־ישׂראל, געפֿינט זי זיך
דאָך אין אַזאַ שטאָט, װוּ ניט יעדער געמלטער קאָן האָבן די
זכיה איבערצונעכטיקן אין איר אַ נאַכט...
אָנקוקנדיק די פֿאַרדריפּעטע הײזלעך, די אָפּגעריסענע ייִדן,
די פֿאַרשמאָדערטע װײַבער, די האַלב־נאַקעטע קינדער, און
צוהערנדיק זיך צו די קולות מיטן געפּילדער, װאָס טראָנען זיך פֿון די
הײַזער, פֿון די קלײטן און פֿון דעם גאַנצן קװאַרטאַל אַרום און אַרום,
קאָנט איר זיכער מײנען, אַז איר געפֿינט זיך אין דער רעכטער
הושטשע פֿונעם רעכטן געדיכטן ייִדישן תּחום, װוּ מע װײסט ניט
פֿון קײן פּאָליציע, פֿון קײן „סטאַרשי דװאָרניק“ און פֿון קײן
„פּראַװאָזשיטעלסטװע“.
די אײגענע אױסגעמאַטערטע און פֿאַרצװײפֿלטע פּנימער פֿון די
ייִדן. די אײגענע אױסגעמוטשעטע, צום מײנסטן מעוברתע װײַבער.
די אײגענע שטענדיק־הונגעריקע קינדער. דאָס אײגענע יאָגעניש און
לױפֿעניש, װאָס דאָרטן, אין דער געבענטשטער „טשערטאַ“. דאָס
אײגענע רײַסעניש און בײַסעניש פֿאַר אַ האַרטן גראָשן, פֿאַר אַ
שטיקל טרוקן ברױט, פֿאַר אַ נאַס פֿאַרשימלט װינקל אױף דעם קאָפּ
אָנצושפּאַרן. די אײגענע כּף־הא'עדיקע קרעמלעך, צען־רובלדיקע
|