פֿעליעטאָנען: אַ גליקלעכע רײַזע

שלום עליכם (אַלע װערק)

אַ גליקלעכע רײַזע

אַ בילד אין אײן אַקט

די פּאַרשױנען:

דער װעג ― אַ יונגער־מאַנטשיק, נאָר־װאָס פֿון אונטער דער חופּה.

דער פֿרײַנד ― זײַנער אַן אמתער גוטער פֿרײַנד.

דער טאָג ― ניט קײן פֿרײַנד, ניט קײן פֿײַנט אַ נעכטיקער טאָג,

די יודישע צוקונפֿט ― אַ ציוניסט.

דאָס יודישע װאָרט ― אַן עזות־מחוצף פּנים.

װאַרשע ― אַן אױסגעשלײערט װײַבל.

װילנע ― אַ ליטװאַטשקע.

דאָס פֿאָלק ― אַ פּראָסטער מענטש, זעט אױס אַ בעל־מלאָכה, פֿאַרשטײט ניט קײן אַנדער שפּראַך, אַחוץ זשאַרגאָן.

די געשיכטע קומט פֿאָר דעם 1טן אױגוסט 1905טן יאָר אױפֿן באַנהױף.

דער װעג: שטײט אָנגעטאָן מיט אַ רײַזעטאַש איבער די פּלײצעס. ― אױף דער ערד ליגן אָנגעװאָרפֿן טשעמאָדאַנעס, פּעקלעך, ביכער, צײַטונגען, כּתבֿים, פּאַפּיר און פּענעס גאַנצע בערג. ― דער עולם שטײט און מען װאַרט, אַז עמעצער זאָל שױן עפּעס אָנהײבן. װילנע שטײט נעבן װאַרשע און מאַכט איר צו רעכט דעם שלײער, עס זאָלן זיך ניט אַרױסזען צו פֿיל די אײגענע האָר. דאָס פֿאָלק קוקט אַרום און װיל האָרכן אַ גוט װאָרט.

דער פֿרײַנד: (הוסט זיך אָפּ) רבותי! עס איז געשען אַ געשעעניש בײַ אונדז; אין אונדזער ליטעראַריש געזינדל, אין אונדזער קלײן ייִדיש װעלטל: אונדזער פֿיל געליבטער און זײער טײַערער ייִנגערער ברודער דער װעג האָט חתונה געהאַט אין אַ גוטער שעה אַ מזלדיקער, גענומען אַ פֿרױ פֿון פּױלן מיטן נאָמען װאַרשע און פֿאָרט מיט איר איצט אין װײַטן װעג אַרײַן, פֿאַרלאָזט אונדז, זײַנע בעסטע פֿרײַנד, אױף שטענדיק, אױף אײביק. װאָס זאָלן מיר אים װינטשן? איר װײסט גאַנץ גוס, רבותי, װי װײַט שװער דאָס געשעעניש איז פֿאַר אונדז! (װישט די אױגן) אָבער לאָז עס אונדז אָנגײן, װאָס מיר װינטשן אים.

אַלע: אָמן

דאָס פֿאָלק: אָ־מ־ן!

דער פֿרײַנד: (שנײַצט אױס די נאָז) דאָס געשעעניש װאָס איז געשען איז אַפֿילו געװען פֿאַר אונדז צו פּלוצעם. און דאָך, מײַנע דאַמען און הערן, אַלס גוטער פֿרײַנד און אַלס עלטערער ברודער, נעמען מיר זיך דאָס רעכט צו זאָגן אונדזער פּאָרפֿאָלק עטלעכע פֿרײַנדלעכע װערטער. דער װעג װאָס שטײט פֿאַר אײַך פֿאָר, איז ניט גרינג, פֿול מיט דערנער. איר װעט גענוג אױסגעריסן װערן, האָבן צו זינגען און צו זאָגן, ביז איר װעט זיך אַרױפֿשלאָגן אױף אַ שטיקל װעג… לאָז גאָט געבן, איר זאָלט ניט מיד װערן, איר זאָלט זיך ניט צועסן, ניט װערן נימאס אײנער דעם אַנדערן, און עס זאָל זיך אײַך חלילה ניט גלוסטן פֿאָרן צוריק… מיר װינטשן אײַך שליסן גוטע קענטשאַפֿט אין אײַער װעג. ניט אײן פּאָר־פֿאָלק װעט איר באַגעגענען אין װעג, װאָרעם עס גײט אַ צײַט פֿון חתונות.

דאָס פֿאָלק: בראַװאָ!!!

דער װעג: (גערירט) פֿון טיפֿן האַרצן דאַנקען מיר דעם גוטן פֿרײַנד פֿאַר אַלע זײַנע גוטע װערטער. האָפֿנטלעך, אַז ער װעט אונדז ניט פֿאַרגעסן אױך אױף װײַטער און װעט אונדז געװיס דערמאָנען גאַנץ אָפֿט צום גוטן… מיר קענען אים זאָגן אַז מיר, פֿון אונדזער זײַט, װעלן אים חלילה ניט לאָזן װאַרטן לאַנג אױף אַן ענטפֿער… מיר צװײפֿלען ניט אין דעם קײן מינוט אַפֿילו אַז דער פֿרײַנד איז אונדזער בעסטער פֿרײַנד. װאָרעם װער פֿאַרשטײט עס ניט מיטן שׂכל, אַז דעם פֿרײַנד איז ביז אַהער געװען ניט אָנגענעם, װאָס ער איז אַ יחיד אין קהל, אײנער אױפֿן יריד הײסט עס… הלװאַי זאָל טאַקע גאָט געבן דער דאָזיקער װוּנטש װעגן נײַע חתונות זאָל מקוים װערן (!) איך דאַנק נאָך אַ מאָל מײַן בעסטן פֿרײַנד פֿאַר זײַן ליבן טאָסט פֿון מײַן נאָמען און פֿונעם נאָמען פֿון מײַן יונגער פֿרױ װאַרשע און מיר װינטשן אונדזער גוטן פֿרײַנד, אַז זײַן װוּנטש זאָל דערפֿילט װערן. און לאָזן טאַקע אונדזערע שװעסטער און ברידער גאַזעטן און זשורנאַלן זיך פֿרוכפּערן און מערן, װי זאַמד אױפֿן ברעג ים און װי שטערן אין הימל! (טרינקט.)

דאָס פֿאָלק: בראַװאָ!!!

דער טאָג: (רעדט צום גראַם) הערט װאָס איך זאָג הײַנטיקן טאָג, די אײגענע װערטער, װאָס כ'האָב געזאָגט אין פֿיל ערטער, אױב איר געדענקט, אין די „בלעטער“ פֿון „איש יהודי“ דעם פֿעטער: זאָל גאָט געבן דעם װעג דעם ליבן, ער זאָל קײן מאָל ניט שטײן, נאָר גײן און גײן, ניט לינקס, ניט רעכטס, ניט רעדן קײן שלעכטס, אױף אַלעמען גלײַך, סײַ אָרעם, סײַ רײַך…

דאָס װאָרט: (האַקט אים איבער, אױך צום גראַם) מען האָט געלאָזט בעטן מחילה פֿון דער גאַנצער קהילה און געבן צו װיסן, מען זאָל אױפֿהערן גיסן אַ מבול פֿון גראַמען, ס'קאַן ניט־גוט װערן די דאַמען…

דער טאָג: (טוט זיך זײַנס, שיט װי פֿונעם אַרבל) ער זאָל דערציִען דאָס פֿאָלק, מיט שׂכל, מיט טאָלק, אױף די קװאַלן פֿון תּורה, מיט דרך־ארץ, מיט מורא, מען זאָל אים מיט װרעדנע אידעען דעם קאָפּ ניט פֿאַרדרײען, מיט דיערזקעдєрзке: געװאַגטע לצנות אים ניט פֿירן אין סכּנות, ניט גײן מיט נאַכאַלסטװאָнахальство: חוצפּה קעגן נאַטשאַלסטװאָ.

דאָס פֿאָלק: בראַװאָ!

דאָס װאָרט: (װידער צום גראַם) מײַנע הערן און דאַמען! הערט ער ניט אױף צו שיטן מיט גראַמען, און באַװײַזן זײַן גאונות, װעל איך דערמאָנען עװנות… (דער טאָג בלײַבט אָן לשון, רוקט זיך אָפּ אָן אַ זײַט.)