מזל־טובֿ! איר װײסט? מײַן ברודער אליהו האָט חתונה!
װײ־װײ, װאָס סע טוט זיך! עס קאָכט די שטאָט. די װעלט װיגט זיך! אַזױ זאָגט אונדזער שכנה, פּעסיע די גראָבע. זי זאָגט, אַז עם װעט זײַן אַ געהױבענע חתונה. אַזאַ חתונה, זאָגט זי, איז שױן לאַנג נישט געװען בײַ אונדז אין שטאָט!
װאָס איז די מעשׂה? נאָר מצד רחמנות. מחמת די מאַמע איז אַן אַלמנה און דער חתן איז אַ יתום. און אַ ביסל איז טאַקע צוליב זכות־אָבֿות. דעם טאַטנס נאָמען! דער טאַטע, עליו־השלום, האָט איבערגעלאָזט אַ שײנעם נאָמען! פֿאַרן לעבן האָט מען עפּעס נישט געהערט, עמעצער זאָל פֿון אים אַזױ שטאַרק רײדן. איצט, נאָכן טױט, איז פּײסי דער חזן געהױכט און געקרױנט. סכּנת נפֿשות! איך הער, װאָס מענטשן זאָגן דער מאַמע מײַנער. זײ זאָגן איר, אַז דער מחותּן איז נישט קראַנק צו נעמען אױף זיך אַלע הוצאָות און נאָך עפּעס צוצאָלן אױך. ער טאָר נישט פֿאַרגעסן, זאָגן זײ, אַז ער נעמט פּײסי דעם חזנס זון פֿאַר אַ חתן! מײַן ברודער אליהו הערט דאָס. ער פֿאַרשעמט זיך, גלעט זיך דאָס בערדל, װי אַ גרױסער, װי אַ מאַנצביל. ער איז שױן אַ מאַנצביל. ערשט אָט דאָ ניט לאַנג האָט זיך אים אָנגעהױבן שיטן אַ בערדל. געװיס איז דאָס אים געקומען פֿון רױכערן. פֿון זינט דער טאַטע איז געשטאָרבן, האָט ער אָנגעהױבן רױכערן. די ערשטע צײַט האָט ער זיך געמוטשעט, פֿלעגט זיך פֿאַרהוסטן. איצט פֿאַרציט ער זיך שױן און קאָן אַרױסלאָזן דעם רױך דורך דער נאָז. אַ טײַערע מציאה! איר מײנט, אַז איך קאָן דאָס נישט? די גאַנצע צרה, װאָס איך האָב נישט קײן טיטון! רױכער איך פּאַפּיר, רױכער איך שטרױ, רױכער איך דער רוח װײס װאָס. איז געװאָר געװאָרן דערפֿון מײַן ברודער אליהו. האָט ער מיר געגעבן! ער מעג, און איך טאָר ניט! באשר איך בין נאָך נישט אַלט קײן גאַנצע נײַן יאָר, אם־כּן װאָס בין איך שולדיק? איך האָב אים געגעבן דאָס װאָרט, איך האָב אים געשװאָרן בײַ אַ חומש, אַז אַן עק, מער רױכער איך ניט. װי מײנט איר, לאַנג האָב איך געהאַלטן װאָרט? איך בעט אײַך, װער רױכערט נישט הײַנטיקע צײַטן?
באַלד װעט זיך איבערקערן די װעלט. אַזױ זאָגט פּעסיע, אונדזער שכנה. זי איז געקומען צו גײן פֿונעם מחותּן אַ געקאָכטע. ס'איז אַ מיאוסע מעשׂה. דער מחותּן איז געװאָר געװאָרן, אַז דער חתן )מײַן ברודער אליהו( האָט נישט דעם זײגער. דער זײגער איז געװען אַ גוטער זײגער, אַן אמתער אַ זילבערנער זײגער. דאָס האָט אים דער מחותּן געקױפֿט אַ מתּנה. װוּ איז אַהינגעקומען הער זײגער? ער האָט אים, חלילה, ניט פֿאַרשפּילט אין קאָרטן. ער האָט אים פֿאַרקױפֿט און דאָס געלט אױסגעגעבן אױף דאָקטױרים און רפֿואות. ער האָט געװאָלט ראַטעװען דעם טאַטן ― װאָס קומט אים דערפֿאַר? אַזױ האָט געטענהט פּעסיע. דער מחותּן איז אָבער אַ פּראָסטער ייִד. ער פֿרעגט, װאָס געהער זיך אָן אַ פֿרעמדער טאַטע צו זײַן זײגער? ער איז ניט מחויבֿ, זאָגט ער, מיט זײַנע זײגערס אױסצוהאַלטן פֿרעמדע טאַטעס. פֿונעם זײגער איז שױן בײַ אים געװאָרן „זײגערס“ און פֿונעם טאַטן ― „טאַטעס“! פּעסיע זאָגט, אַז פֿון אַ חזירשן עק קאָן מען קײן שטרײַמל נישט מאַכן!… דאָס מײנט זי אונדזער מחותּן. ער איז אַ פּראָסטער נפֿש. אַ בעקער איז ער און הײסט יונה דער בײגל־בעקער. ער באַקט בײגל. „איר מעגט שױן ליגן אין דער ערד און באַקן בײגל“. אַזױ זאָגט אים פּעסיע, מסתּמא אױף קאַטאָװעס. און אפֿשר מײנט זי טאַקע אױף דער אמתן? איך פֿאַרשטײ נישט, װי אַזױ קאָן מען ליגן אין דער ערד און באַקן בײגל: װער װעט זײ דאָרטן קױפֿן?… ער איז אַ ייִד אַ נגיד. אונדזער מחותּן. פּעסיע דרינגט, אַז ער איז אַן אַדיר! זי זאָגט אים אין די אױגן, אַז װען זי פֿאַרמאָגט האַלב פֿון אים, טוט זי מיט אים קײן שידוך נישט. זי האָט פֿײַנט אַ חזיר. ער מוז אָפּשװײַגן, װאָרעם צו איר אַז מען פֿאַלט אַרײַן, איז דאָס בעסטע ― שװײַגן. ער איז שױן מוחל דעם חתן דעם זײגער, אַבי לאָז דאָס האָבן אַ סוף. זאָגט אָבער פּעסיע, אַז זי איז נישט מוחל. זי װיל, ער זאָל קױפֿן דעם חתן אַ נײַעם זײגער. עס פּאַסט נישט, זאָגט זי, אַ חתן זאָל גײן צו דער חופּה אָן אַ זײגער. טענהט ער: װאָס פֿאַר אַ שײַכות האָט זי מיט זײַן חתן? זאָגט זי: עם האָט אַ שײַכות. דערפֿאַר, װאָס דער חתן איז פּײסי דעם חזנס אַ זון, און ער, יונה דער בײגל־מאַכער, איז בײדע זאַכן: אי אַ נגיד, אי אַ חזיר. פֿאַרדריסט דאָס אים, טוט ער אַ קלאַפּ מיט דער טיר און זאָגט: „לאָז דאָס גײן אין דער ערד אַרײַן!“ זאָגט אים פּעסיע: „אױף גײן אין דער ערד אַרײַן זײַט איר בילכער ― איר זײַט אַ בעקער!“…
די מאַמע האָט שטאַרק מורא, טאָמער חלילה שיקט ער אָפּ די תּנאָים. זאָגט פּעסיע, זי זאָל שלאָפֿן רויִק: אַ יתום שיקט מען נישט אָפּ קײן תּנאָים. איר מײנט, װער האָט אױסגעפֿירט? מיר! דער מחותּן האָט געקױפֿט דעם חתן )מײַן ברודער אליהו( אַ נײַעם זײגער, אױך אַ זילבערנעם. נאָך אַ בעסערן פֿון יענעם. דער מחותּן האָט אים אַלײן געבראַכט צו טראָגן. אױ, װען איך האָב אַזאַ זײגער! װאָס מײנט איר, װאָלט געװען? קודם װאָלט איך אַרױסגענומען די געדערים און דערגאַנגען דעם שׂכל, פֿאַרװאָס אַ זײגער גײט. און נאָכדעם? נאָכדעם װײס איך שױן װאָס ס'װאָלט געװען. די מאַמע װינטשעװעט אים, דעם מחותּן, ער זאָל דערלעבן אים קױפֿן אַ גאָלדענעם זײגער. דער מחותּן װינטשעװעט איר אָפּ צוריק, זי זאָל דערלעבן חתונה מאַכן דעם מיזיניק. דאָס מײנט מען מיך. איך בין צופֿרידן אַפֿילו הײַנטיקן טאָג, אַבי אַ זײגער. די מאַמע גלעט מיך און זאָגט, אַז עס װעט נאָך גענוג װאַסער איבערלױפֿן, און בשעת־מעשׂה זײַנען איר די אױגן נאַס. איך פֿאַרשטײ נישט, װאָס דאַרף לױפֿן אַזױ פֿיל װאַסער אײדער איך גײ חתונה האָבן, און װאָס דאַרף מען דערבײַ װײנען? װײנען איז בײַ איר אַ װאָכעדיקער גאַנג, און דאָס מוז זי אַלע טאָג. װײנען איז בײַ איר, װי, למשל, בײַ אײַך דאַװענען, אָדער עסן. דער שנײַדער האָט אָפּגעבראַכט דעם חתן די מלבושים, װאָס דער מחותּן האָט באַשטעלט ― דאַרף זי װײנען. פּעסיע האָט איר אָפּגעבאַקן לעקעך צו דער חתונה ― דאַרף מען װײנען. מאָרגן אין דער צײַט איז די חופּה ― װידער געװײנט! איך פֿאַרשטײ נישט, פֿון װאַנען נעמען זיך בײַ מענטשן אַזױ פֿיל טרערן?…
עס גיט זיך אױס אַ מאָל אַ טאָג ― אַ גן־עדן! אין דרױסן איז חצי־אלול, און טאַקע חצי־אלולדיק. די זון בראָט נישט אױף צו שװיצן, אױף צו װעלן באָדן זיך. זי װאַרעמט און גלעט און קושט אַזױ װי אַ מאַמע. דער הימל איז אױסגעצװאָגן שבתדיק. דער גאַנצער אינדרױסן פֿרײט זיך, װאָס מײַן ברודער אליהו האָט חתונה. גאַנץ פֿרי האָט זיך אױסגעשטעלט אַ יריד אין שטעטל. װיבאַלד אַ יריד, מוז איך דאָרטן זײַן. איך האָב ליב אַ יריד דאָס חיות. ייִדן לױפֿן־אַרום, װי פֿאַרסמטע מײַז. שװיצן, שרײַען, פּילדערן זיך, רײַסן די גױים פֿאַר די פּאָלעס, גײען אױס לײזן געלט ― אַ טעאַטער מיט זײ! און די גױים האָבן צײַט; זײ גײען דװקא פּאַװאָליע, די היטלען אַרױף, קוקן, טאַפּן, קראַצן זיך, דינגען זיך, װילן האַנדלען מציאות. גױעס מיט משונה מאָדנע שלײערס, מיט ברײטע אָפֿענע פּאַזוכעס, מע זעט אַרױס די בריסט. אין די פּאַזוכעס כאַפּן זײ אַרײַן אַמאָל, אַז מע זעט נישט, אַ שטיקל סחורה. ייִדן װײסן שױן, קוקן מיט אױגן. אַז מע דערזעט, טרײסלט מען אױס, און עס װערט אַ חתונה. אַמאָל מאַכט זיך, אַז אַן ערלית קױפֿט אַ ליכטל אין קלױסטער אַרײַן און פֿאַרשטעקט דאָס אין שלײער. יונגע לײַט האָבן נישט װאָס צו טאָן, װילן זיך מאַכן אַ שטיקל יום־טובֿ, צינדן זײ איר אָן שטילערהײט דאָס ליכטל. אַלע קוקן אױף דער ערלית און לאַכן. די ערלית װײס נישט װאָס די ייִדן לאַכן. הײבט זי אָן צו שילטן אַלע ייִדן מיט טױטע קללות. לאַכט מען נאָך מער. אַמאָל װערט דערפֿון אַ געשלעג צװישן גױים מיט ייִדן. איך זאָג אײַך ― מע דאַרף נישט קײן טעאַטער!… שענער פֿון אַלץ איז די „קאָנעконе: פֿערד“. װײסט איר, װאָס דאָס הײסט? דאָס איז דער פֿערד־מאַרק. דאָרט קױפֿט מען און מען פֿאַרקױפֿט פֿערד. דאָרט זעט איר פֿערד, ציגײַנער, בײַטשן, ייִדן, גױים און פּריצים. דער טומל איז דאָ חוץ לדרך הטבֿע, מע קאָן טױב װערן. די ציגײַנער שװערן זיך, ייִדן פּאַטשן איבער די הענט, פּריצים קנאַקן מיט די בײַטשן און פֿערדלעך לױפֿן אַהין און אַהער פֿײַל אױסן בױגן. איך האָב ליב צו קוקן, װי פֿערדלעך לױפֿן, און װער שמועסט לאָשיקלעך! איך גײ־אױס, איך שטאַרב נאָך אַ לאָשיקל! און נישט נאָר קלײנע לאָשיקלעך האָב איך ליב ― אַלצדינג װאָס איז קלײן: קלײנע הינטלעך, קלײנע קעצלעך. איר װײסט? אַפֿילו אוגערקעלעך קלײנינקע, קאַרטאָפֿל יונגיטשקע, ציבעלקעלעך, קנעבעלעך ― אַלץ װאָס קלײן איז ליב. אַ חוץ חזירימלעך. חזירים האָב איך פֿײַנט אַפֿילו קלײנערהײט… איך קער מיך אום צו די פֿערדלעך. די פֿערד לױפֿן. די לאָשיקלעך לױפֿן נאָך די פֿערד. איך לױף נאָך די לאָשיקלעך. אַלע לױפֿן מיר. אױף לױפֿן בין איך אַ פֿײַער. איך האָב זײער גרינגע פֿיס. דערצו גײ איך באָרװעס און זײער לײַכט אָנגעטאָן: אַ העמדל, אַ הױז, און פֿון אױבן אַ סיצן אַרבע־כּנפֿותל. אַז איך לױף אַראָפּ אַ באַרג און ס'איז אַ װינטל און די ציצית צעלאָזן זיך, מאָלט זיך מיר אױס, אַז איך האָב פֿליגל און איך פֿלי.
― מאָטל! גאָט איז מיט דיר! שטײ אַ װײַלע!
אַזױ שרײַט צו מיר פּעסיעס מאַן, משה דער אײַנבינדער. ער לױפֿט פֿונעם יריד אַהײם מיט אַ פּאַק באַבולע פּאַפּיר. איך האָב מורא, ער זאָל מיר ניט צושטעלן אַ בענקעלע פֿאַר דער מאַמען, און איך זאָל ניט כאַפּן קײן פּסק פֿון מײַן ברודער אליהו. איך הער־אױף צו לױפֿן, גײ־צו פּאַמעלעך, מיט אַראָפּגעלאָזטע אױגן, צו אונדזער שכנהס מאַן. ער לײגט־אָפּ דאָס פּעקל פּאַפּיר, װישט זיך מיט דער פּאָלע דעם שװײס און זאָגט מוסר:
― װי שעמט זיך דאָס נישט אַ ייִנגעלע אַ יתום דרײען זיך צװישן ציגײַנערס און לױפֿן משוגענערהײט מיט אַלע פֿערד? און נאָך אין אַזאַ טאָג! שױן באַלד די חופּה בײַ דײַן ברודער ― דאָס װײסטו? קום אַהײם!
― װוּ ביסטו געװען? אַ דונער איז מיר!
אַזױ זאָגט צו מיר די מאַמע מיט אַ פּליעסק מיט די הענט און באַטראַכט מײַן צעריסן הײזל, מײַנע צעבלוטיקטע פֿיס און מײַן פֿאַרפֿלאַמט, פֿאַרשװיצט פּנים. לאַנג לעבן זאָל משה דער אײַנבינדער. קײן װאָרט האָט ער נישט דערצײלט פֿאַר קײנעם. די מאַמע װאַשט מיך אַרום, טוט מיר אָן אַ פּאָר נײַע הײזלעך מיט אַ קאַשקעטל צו דער חתונה. די הײזלעך זײַנען געמאַכט געװאָרן איך װײס נישט פֿון װאָסער אַ מאַטעריע: אַז מע שטעלט זײ אַװעק, שטײען זײ, און אַז מע גײט, שרײַען זײ. מאָדנע הײזלעך!
― אַז דו װעסט צערײַסן אָטאָ די הײזלעך, איז שױן עק װעלט!
אַזױ זאָגט די מאַמע, און איך מײן אױך אַזױ. אַזעלכע הױזן קאָנען זיך שױן נישט צערײַסן. סײַדן מע זאָל זײ צעברעכן. דאָס קאַשקעטל איז גאָר פֿון די אַנטיקן, און אַ דאַשיקל האָט דאָס אַ שװאַרצס, אַ גלאַנצעדיקס. אַז עס הערט אױף צו גלאַנצן, באַשפּײַט מען דאָס, הײבט עס אָן אױפֿסנײַ צו גלאַנצן. די מאַמע קוקט אױף מיר און קװעלט, און טרערן קײַקלען זיך אױף אירע געקנײטשטע באַקן. איר װילט זיך זײער, אַז איך זאָל אױף דער חתונה אױסנעמען. זי זאָגט צום חתן:
― אליהו! װי מײנסטו? איך װעל מיט אים נישט פֿאַרשעמט װערן? ער גײט אָנגעטאָן, קײן עין־הרע, װי אַ מאָנאַרכס אַ קינד.
מײַן ברודער אליהו באַטראַכט מיך, גלעט זיך דאָס בערדל און קוקט אױף מײַנע פֿיס. איך װײס, װאָס באַדײַט זײַן קוקן. ער קוקט, װאָס דעם „מאָנאַרכס קינד“ גײט באָרװעס… די מאַמע פֿאַרשטײט אױך זײַן קוק, נאָר זי מאַכט זיך נישט װיסנדיק… אַלײן גײט זי אָנגעטאָן אין אַ מאָדנע געל מלבוש, װאָס איך האָב עס אױף איר קײנמאָל נישט געזען. דאָס מלבוש איז אױף איר מגושם ברײט. איך װאָלט געמעגט שװערן, אַז איך האָב עס אַמאָל געזען אױף אונדזער שכנה פּעסיע… דערפֿאַר טראָגט זי אױפֿן קאָפּ אַ זײַדענע פֿאַטשײלע, אַ שפּאָגל־נײַע, נאָך מיט אַלע קנײטשן. דעם קאָליר פֿון דער פֿאַטשײלע איז שװער צו באַשרײַבן. מען קאָן זאָגן װײַס, מע קאָן זאָגן געל, מע קאָן זאָגן רױז ― עס װענדט זיך אָן דער צײַט. בײַ טאָג איז דאָס העל־רױז, פֿאַרנאַכט קוקט דאָס אױס געלבלעך, און בײַ נאַכט ― װײַס. גאַנץ פֿרי מאָלט זיך עס אױס גרינלעך, און אַמאָל, אַז מע קוקט זיך שטאַרק אײַן, פֿאַלט דאָס גאָר אַרײַן אין „אַנטיק־מאָרע“, דאָס הײסט: העל־רױטלעך־בלױ־טונקלגרין־פּאָפּעליאַטע. זאָגן אױף דער פֿאַטשײלע אַ חסרון קאָן מען נישט, װאָרעם ס'איז אַ זעלטענע פֿאַטשײלע. נישט מער, אױף דער מאַמע זעט זי אױס פֿרעמד, שטאַרק פֿרעמד. עפּעס קלעפּט זיך נישט די פֿאַטשײלע צום פּנים. די פֿאַטשײלע איז פֿאַר זיך, און דאָס פּנים איז פֿאַר זיך. אַ װײַבערשע פֿאַטשײלע איז װי, להבֿדיל, אַ מאַנצבילש היטל. דאָס היטל מיטן פּנים באַדאַרפֿן זיך פּאָרן, זײַן װי צונױפֿגעגאָסן. אָט, למשל, מײַן ברודער אליהו. ער גײט אָנגעטאָן אַ קאַרטוזל, איז דאָס װי אױסגעװאַקסן בײַ אים אױפֿן קאָפּ. די פּאות האָט מען אים אינגאַנצן אָפּגעשאָרן. און נישט נאָר אָפּגעשאָרן, נאָר אָפּגעגאָלט. אַ מאַנישקע האָט ער אָנגעטאָן אַ װײַסע מיט אַ האַרטן קאָלנער, מיט אָפּגעלײגטע שפּיצן. און אַ שניפּסל האָט ער געקױפֿט אַ װײַס מיט רױטע, גרינע און בלױע פּינטעלעך. אַ רײַכער שניפּס! שטיװל מיטן גלאַנץ און מיטן סקריפּ און אױף שטאַרק הױכע אָפּצאַסן ― ער זאָל אױסזען אַ ביסל העכער. עס װעט אים אָבער העלפֿן, װי אַ טױטן באַנקעס: ער איז זײער קלײן געװאַקסן. ער איז נישט אַזױ קלײן, װי זי איז גרױס און הױך און מאַנצבילדיק, און רױט און ראַבעטינע, און אַ שטימע האָט זי אַ מאַנצבילשע. איך רײד פֿון דער כּלה, פֿון יונה דעם בעקערס טאָכטער. ברכה הײסט זי. אַ פֿאַרגעניגן געװען צו זען דאָס פּאָרל אונטער דער חופּה. איך האָב קײן צײַט נישט צו קוקן אױף חתן־כּלה. איך בין פֿאַרנומען. איך דאַרף זען די כּלי־זמר. און ניט אַזױ די כּלי־זמר, װי זײערע כּלים. מער װי אַלץ ― דעם קאָנטערבאַס מיטן קעסל־פּױק. שײנע צװײ כּלים! דער חסרון, װאָס מע קאָן נישט צוגײן נאָענט אַ פּרוּװ טאָן די כּלים. באַלד עפּעס גיבן זײ איבער די הענט, אָדער דרײען אײַך אָן אַן אױער. דער רוח כאַפּט זײ אַװעק, טאָמער רירט איר זיך צו מיט אַ פֿינגער! איר װעט זײ אָפּבײַסן! אַך, װען די מאַמע זאָל זײַן אַ גוטע מאַמע, װאָלט זי מיך געמאַכט פֿאַר אַ כּלי־זמר. איך װײס אָבער, אַז זי װעט דאָס נישט װעלן. נישט מחמת זי איז אַ שלעכטע, נאָר מחמת די װעלט װעט נישט דערלאָזן, אַז פּײסי דעם חזנס ייִנגל זאָל זײַן אַ כּלי־זמר. נישט קײן כּלי־זמר און נישט קײן בעל־מלאָכה. מע האָט שױן גערעדט דערפֿון נישט אײן מאָל, װאָס װעט זײַן פֿון מיר דער תּכלית. די מאַמע, מײַן ברודער אליהו, אונדזער שכנה פּעסיע און איר מאַן, משה דער אײַנבינדער. ער האָט חשק מיך נעמען צו דער אַרבעט. דערלאָזט נישט פּעסיע. זי זאָגט, אַז פּײסי דער חזן, עליו־השלום, האָט נישט פֿאַרדינט, אַז זײַן זון זאָל זײַן אַ בעל־מלאָכה… איך האָב מיך פֿאַררעדט און גאָר פֿאַרגעסן פֿון דער חתונה. ס'איז שױן לאַנג נאָך דער חופּה. מע גרײט שױן צום טיש. װײַבער און מײדלעך טאַנצן אַ קאַדריל. איך האָב מיך אַרײַנגעפּלאָנטעט מיט מײַנע הילצערנע הױזן אין מיטן. די װאָס קוקן װי מע טאַנצט האָבן מיך גענומען װאַרפֿן אײנער צום אַנדערן, װי אַ מיאַטש. „װאָס איז דאָס פֿאַר אַ פּריטשעפּע?“ זאָגט אײנער. „עפּעס אַ שלימזל!“ זאָגט דער אַנדערער. „אַ רעשטל צו די צרות!“ זאָגט אַ דריטער. דערזעט אונדזער שכנה און צעשרײַט זיך )זי איז שױן הײזעריק װי די װאַנט(:
― צי איר זײַט משוגע, צי חסר־דעה, צי מטורף, צי גערירט, צי פֿונעם זינען, צי ניט בײַ אַלע געדאַנקען? דאָס איז דאָך דעם חתנס ברודערל!!!…
אַהאַ! עס האָט זײ גענומען! אַװדאי האָט מען מיך אַװעקגעזעצט בײַם טיש גלײַך מיט כּלהס צד. און װײסט איר, מיט װעמען מע האָט מיך באַזעצט? אַז איר װעט זײַן מיט אַכצן קעפּ, װעט איר אױך נישט טרעפֿן! מיט דער כּלהס שװעסטערל. יונה דעם בעקערס קלײן טעכטערל. אַלטע הײסט זי. זי איז עלטער פֿון מיר סך־הכּל מיט אײן יאָר און טראָגט צװײ צעפּלעך, צונױפֿגעבונדן פֿון אונטן מיט אַ סטענגעלע און זעען אױס, װי אַ געפֿלאָכטענער בײגל. איך און אַלטע עסן פֿון אײן טעלער ניט װײַט פֿון חתן־כּלה. דער חתן, מײַן ברודער אליהו, קוקט אױף מיר, איך זאָל זיצן װי אַ מענטש, איך זאָל עסן מיט אַ גאָפּל און זאָל נישט כאַפּן, און זאָל אַכטונג געבן אױף דער נאָז. איר װײסט, װאָס איך װעל אײַך זאָגן? איך האָב קײן הנאה נישט פֿון דער װעטשערע. איך האָב פֿײַנט, אַז מע קוקט אױף מיר. צו די אַלע זאַכן טראָגט אָן דער גוטער יאָר אונדזער שכנה פּעסיע.
― זאָלט איר זײַן געזונט! ― שרײַט זי מיט אַלע כּוחות צו דער מאַמע. ― טוט נאָר אַ קוק אַהער. פֿאַרװאָס זאָל נישט זײַן קײן שידוך?… אַ זיװג מן־השמים!
אױף איר הײזעריקן געשרײ קומט אָן דער מחותּן, יונה דער בעקער, אָנגעטאָן שבתדיק, און עס װערט אַ שמועס, אַז איך און אַלטע זײַנען חתן־כּלה. יונה דער בעקער לאַכט מיט אַ האַלבן מױל. דאָס הײסט: די אױבערשטע ליפּ בײַ אים לאַכט, די אונטערשטע װײנט. דער גאַנצער עולם קוקט אױף אונדז. מיר בײדע, איך און אַלטע, לאָזן אַראָפּ די אױגן אונטערן טיש און שטיקן זיך פֿאַר געלעכטער. בכדי איך זאָל ניט אױסשיסן, האַלט איך מיך צו בײַ דער נאָז און בלאָז מיך אָן װי אַ פּאָכיר. נאָך אַ מינוט װעט דער פּאָכיר פּלאַצן, און ס'װעט זײַן אַ סקאַנדאַל. אַ גליק, װאָס די כּלי־זמר טוען אַ זעץ אַ שײנעם ניגון, אַ װאָלעך. דער גאַנצער עולם װערט פֿאַרטראַכט. איך הײב־אױף דעם קאָפּ און דערזע די מאַמע מיטן געלן פֿרעמדן מלבוש און מיט דער זײַדענער פֿאַטשײלע. זי טוט דאָס, װאָס אַלע מאָל: זי װײנט! איר װײסט ניט, זי װעט אַמאָל אױפֿהערן צו װײנען?…
די מאַמע האָט מיר אָנגעזאָגט אַ בשׂורה, אַז איך האָב שױן אַ שטעלע. נישט חלילה בײַ אַ בעל־מלאָכה ― אירע שׂונאים, זאָגט זי, װעלן דאָס ניט דערלעבן, אַז פּײסי דעם חזנס זון זאָל זײַן אַ בעל־מלאָכה. מײַן שטעלע, זאָגט זי, איז אַ רײַכע שטעלע, אַ גרינגע שטעלע. אַ גאַנצן טאָג װעל איך גײן אין חדר, אין תּלמוד־תּורה הײסט עס, און בײַנאַכט װעל איך גײן שלאָפֿן צום אַלטן לוריא. דער אַלטער לוריא איז אַ גרױסער גבֿיר, זאָגט זי. ער איז נאָר אַ קראַנקער, דאָס הײסט, אַזױ איז ער געזונט, עסט און טרינקט און שלאָפֿט, נאָר ניט בײַנאַכט. בײַנאַכט קאָן ער נישט שלאָפֿן. קײן אײן אױג מאַכט זיך אים ניט צו. האָבן די קינדער מורא אים לאָזן אײנעם אַלײן בײַנאַכט. דאַרף מען האָבן אַ מענטש זאָל זײַן מיט אים. עס מעג זײַן אַ קינד, אַבי אַ מענטש. אַװעקזעצן צו אים אַן אַלטן ייִדן פּאַסט נישט. אַ קינד ― גאָרנישט, עלעהײ אַ קעצל. פֿינף רובל אַ װאָך האָבן זײ צוגעזאָגט, און װעטשערע פֿאַר דיר אַלע פֿאַרנאַכט, װען דו קומסט פֿון תּלמוד־תּורה )אַזױ זאָגט מיר די מאַמע מײַנע(. אַ גוטע װעטשערע, אַ נגידישע. װאָס בײַ זײ פֿאַלט אַראָפּ קאָן עס זײַן גענוג פֿאַר אונדז אַלע. גײ, מײַן קינד, אין חדר, פֿאַרנאַכט װעסטו קומען, װעל איך דיך אָפּפֿירן אַהין. װעסט נישט האָבן קײן שום אַרבעט. אַ נגידישע װעטשערע און אַ געלעגער אױך אַ גוטן. און פֿינף רובל אַ װאָך. איך װעל דיר מאַכן אַ פּאָר מלבושימלעך, שטיװעלעך דיר קױפֿן.
דאַכט זיך, גוט ― אַיאָ? װאָס־זשע דאַרף מען װײנען? קאָן זי אָבער אַנדערש ניט, די מאַמע מײַנע. װײנען מוז זי!