אַן אַגענט: אַ טאָגבוך אין דרײַ טײלן
ערשטער טײל
דאַנקען און לױבן גאָט, איך האָב הײַנט אַ פּרנסה אין האַנט אַ לײַטישע און
בכּבֿודיקע: איך בין אַן אַגענט פֿון ייִדישע גאַזעטן, ביכער און זשורנאַלן, מען
האָט מיר צוגעשיקט פֿון עטלעכע רעדאַקציעס אַ פּאַק מיט פּראָספּעקטן און
קװיטאַנציעס אױף צו זאַמלען אַבאָנענטן. די פּראָספּעקטן גײען קײן עין־הרע
זײער גוט, דער עולם לײענט זײ מיט פֿאַרגעניגן. נאָר אײנער אַ קאַפּריזנער
אַבאָנענט האָט מיר אַ שמיץ געטאָן אין פּנים צוריק דעם פּראָספּעקט. „דולט מיר
ניט קײן ספּאָדיק, איך האָב קײן צײַט ניט“! נאָר אַז איך האָב אים אַ זאָג געטאָן,
אַז מען גיט דאָס אומזיסט, האָט ער זיך באַלד איבערגעבעטן און אַ זאָג געטאָן:
„אַנו, װײַזט נאָר אַהער, װאָס שטײט דאָרטן?“ אױך די קװיטאַנציעס גײען ניט
שלעכט; איך פֿאַרשרײַב אַלעמענס נעמען און געלט װעט מען מיר געבן נאָך
דעם, אַז ס'װעלן אָנקומען די בלעטער. קען מען ניט זײַן אַזױ גראָב און מען
מוז װאַרטן. דערװײַלע האָב איך אױסגעשריבן פֿון די רעדאַקציעס אַ סך בלעטער
און שרײַב זײ, אַז איך װעל זײ אם־ירצה־השם שיקן נאָך און נאָך. דאַנקען זײ
מיר, די רעדאַקציעס הײסט דאָס, און הײסן זיך שיקן דערװײַלע אַ ביסל געלט.
ענטפֿער איך זײ, אַז איך װעל שיקן. װאָס דען? איך װעל זײ ניט שיקן?... אַ
פּראָצענט גיט מען מיר אַראָפּ דװקא אַ היפּשן; נישקשה, מען קאָן האָבן דערפֿון
גאַנץ גוט פּרנסה. קײן דערפֿער קאָן מען דערפֿון ניט קױפֿן, געװײנטלעך; נאָר
אַ שטיקל ברױט קאָן מען האָבן בכּבֿוד. הײַנט קומט מען זיך צונױף מיט אַלערלײ
מענטשן. די פֿײַנסטע בעלי־בתּים, מען הערט זיך אָן מיט נײַעס, מען װײסט
װאָס אױף דער װעלט טוט זיך, און מען איז אַלײן אױך פֿאַררעכנט פֿאַר אַ שטיקל
מענטשן. דאַנקען גאָט, איך האָב צום רבונו־של־עולם קײן טענות ניט.
צװײטער טײל
אַן אומגליק מיט די רעדאַקציעס! דעם שיקן זײ און דעם ניט, דעם קומט
אָן צװײ נומערן מיט אַ מאָל, און דעם קײן האַלב אַפֿילו ניט. „מיט װאָס בין
|
|
an agent: a togbukh in dray teyln
ershter teyl
danken un loybn got, ikh hob haynt a parnose in hant a laytishe un
bekovedike: ikh bin an agent fun yidishe gazetn, bikher un zhurnaln, men
hot mir tsugeshikt fun etlekhe redaktsyes a pak mit prospektn un
kvitantsyes oyf tsu zamlen abonentn. di prospektn geyen keyn eyn-hre
zeyer gut, der oylem leyent zey mit fargenign. nor eyner a kaprizner
abonent hot mir a shmits geton in ponem tsurik dem prospekt. "dult mir
nit keyn spodik, ikh hob keyn tsayt nit''! nor az ikh hob im a zog geton,
az men git dos umzist, hot er zikh bald ibergebetn un a zog geton:
"anu, vayzt nor aher, vos shteyt dortn?'' oykh di kvitantsyes geyen nit
shlekht; ikh farshrayb alemens nemen un gelt vet men mir gebn nokh
dem, az s'veln onkumen di bleter. ken men nit zayn azoy grob un men
muz vartn. dervayle hob ikh oysgeshribn fun di redaktsyes a sakh bleter
un shrayb zey, az ikh vel zey #m-irtsh-hshm shikn nokh un nokh. danken zey
mir, di redaktsyes heyst dos, un heysn zikh shikn dervayle a bisl gelt.
entfer ikh zey, az ikh vel shikn. vos den? ikh vel zey nit shikn?... a
protsent git men mir arop davke a hipshn; nishkshh, men kon hobn derfun
gants gut parnose. keyn derfer kon men derfun nit koyfn, geveyntlekh; nor
a shtikl broyt kon men hobn bekoved. haynt kumt men zikh tsunoyf mit alerley
mentshn. di faynste balebatem, men hert zikh on mit nayes, men veyst
vos oyf der velt tut zikh, un men iz aleyn oykh farrekhnt far a shtikl
mentshn. danken got, ikh hob tsum rbunu-shl-eulm keyn taynes nit.
tsveyter teyl
an umglik mit di redaktsyes! dem shikn zey un dem nit, dem kumt
on tsvey numern mit a mol, un dem keyn halb afile nit. "mit vos bin
|
אַן אַגענט: אַ טאָגבוך אין דרײַ טײלן
ערשטער טײל
דאַנקען און לױבן גאָט, איך האָב הײַנט אַ פּרנסה אין האַנט אַ לײַטישע און
בכּבֿודיקע: איך בין אַן אַגענט פֿון ייִדישע גאַזעטן, ביכער און זשורנאַלן, מען
האָט מיר צוגעשיקט פֿון עטלעכע רעדאַקציעס אַ פּאַק מיט פּראָספּעקטן און
קװיטאַנציעס אױף צו זאַמלען אַבאָנענטן. די פּראָספּעקטן גײען קײן עין־הרע
זײער גוט, דער עולם לײענט זײ מיט פֿאַרגעניגן. נאָר אײנער אַ קאַפּריזנער
אַבאָנענט האָט מיר אַ שמיץ געטאָן אין פּנים צוריק דעם פּראָספּעקט. „דולט מיר
ניט קײן ספּאָדיק, איך האָב קײן צײַט ניט“! נאָר אַז איך האָב אים אַ זאָג געטאָן,
אַז מען גיט דאָס אומזיסט, האָט ער זיך באַלד איבערגעבעטן און אַ זאָג געטאָן:
„אַנו, װײַזט נאָר אַהער, װאָס שטײט דאָרטן?“ אױך די קװיטאַנציעס גײען ניט
שלעכט; איך פֿאַרשרײַב אַלעמענס נעמען און געלט װעט מען מיר געבן נאָך
דעם, אַז ס'װעלן אָנקומען די בלעטער. קען מען ניט זײַן אַזױ גראָב און מען
מוז װאַרטן. דערװײַלע האָב איך אױסגעשריבן פֿון די רעדאַקציעס אַ סך בלעטער
און שרײַב זײ, אַז איך װעל זײ אם־ירצה־השם שיקן נאָך און נאָך. דאַנקען זײ
מיר, די רעדאַקציעס הײסט דאָס, און הײסן זיך שיקן דערװײַלע אַ ביסל געלט.
ענטפֿער איך זײ, אַז איך װעל שיקן. װאָס דען? איך װעל זײ ניט שיקן?... אַ
פּראָצענט גיט מען מיר אַראָפּ דװקא אַ היפּשן; נישקשה, מען קאָן האָבן דערפֿון
גאַנץ גוט פּרנסה. קײן דערפֿער קאָן מען דערפֿון ניט קױפֿן, געװײנטלעך; נאָר
אַ שטיקל ברױט קאָן מען האָבן בכּבֿוד. הײַנט קומט מען זיך צונױף מיט אַלערלײ
מענטשן. די פֿײַנסטע בעלי־בתּים, מען הערט זיך אָן מיט נײַעס, מען װײסט
װאָס אױף דער װעלט טוט זיך, און מען איז אַלײן אױך פֿאַררעכנט פֿאַר אַ שטיקל
מענטשן. דאַנקען גאָט, איך האָב צום רבונו־של־עולם קײן טענות ניט.
צװײטער טײל
אַן אומגליק מיט די רעדאַקציעס! דעם שיקן זײ און דעם ניט, דעם קומט
אָן צװײ נומערן מיט אַ מאָל, און דעם קײן האַלב אַפֿילו ניט. „מיט װאָס בין
|