אַפֿאָריזמען
געדאַנקען, משלים, מוסר און גלאַט קלוגע רײד פֿון גרױסע לײַט פֿון
אַ מאָל און אױך פֿון הײַנטיקע צײַטן. פֿרײַ באַאַרבעט, צוגעזעצט און
איבערגעאַנדערשט פֿון שלום־עליכם
1
„װער איז אַ חכם? ― דער װאָס לערנט זיך אָפּ פֿון יעדן אײנציקן. װער איז
אַ העלד? ― דער װאָס נעמט אײַן דעם יצר־הרע. װער איז אַן עושר? ― דער
װאָס באַגנוגנט זיך מיט דעם װאָס ער האָט“. (אַזױ זאָגן די חז″ל.) און איך זאָג:
װער איז אַ חכם? ― דער װאָס האָט געלט. װער איז אַ העלד? ― דער װאָס האָט
געלט. װער איז אַן עושר? דער װאָס האָט געלט.
2
„דער װאָס קען גוט מענטשן, דער אַנטלױפֿט ניט פֿון מענטשן און יאָגט זיך
ניט נאָך זײ“. (אַזױ זאָגט מאַרק אַװרעליוס [Marcus Aurelius 121-180].)
און איך זאָג: דער װאָס קען גוט
מענטשן, דער אַנטלױפֿט פֿון מענטשן װוּ דער שװאַרצער פֿעפֿער װאַקסט.
3
„אַ מענטש װאָס שטײט אױף די שפּיץ פֿינגער, קאָן לאַנג ניט שטײן“. (אַזױ
זאָגט לאַאָ־טסע [老子].) און איך זאָג: אַ מענטש װאָס שטײט אײַנגעבױגן, אָדער
אױסגעצױגן װי אַ סטרונע, דער װעט שטײן לאַנג...
4
„אָ, װי גליקלעך מיר זענען, װאָס מיר האָבן ניט קײן שׂונאים!“ (אַזױ זאָגט
בודאַ [बुद्ध].) און איך זאָג: אָ, װי גליקלעך מיר זענען, װאָס מיר האָבן שׂונאים!
5
„אַ פֿערד איז ניט דערמיט אױסגעשטעלט, װאָס ער קאָן ניט קרײען װי אַ האָן,
ער איז אומגליקלעך נאָר דעמאָלט װען ער פֿאַרלירט דעם גאַנג“. (אַזױ זאָגט
עפּיקטעט [Ἐπίκτητος].) און איך זאָג: אַן אָקס איז ניט דערמיט אױסגעשטעלט,
װאָס ער האָט
אַ לאַנגע צונג און קאָן קײן שופֿר ניט בלאָזן; ער איז אומגליקלעך נאָר דעמאָלט,
װען מען פֿירט אים צו דער שחיטה.
6
„אַ לײַטישער מענטש אַז ער טוט אַ גוטע זאַך, באַהאַלט ער זיך פֿאַר מענטשן
|
|
aforizmen
gedanken, mesholem, muser un glat kluge reyd fun groyse layt fun
a mol un oykh fun hayntike tsaytn. fray baarbet, tsugezetst un
ibergeandersht fun shlum-elikhm
1
"ver iz a khokhem? ― der vos lernt zikh op fun yedn eyntsikn. ver iz
a held? ― der vos nemt ayn dem itsr-hre. ver iz an oysher? ― der
vos bagnugnt zikh mit dem vos er hot''. (azoy zogn di Hz″l.) un ikh zog:
ver iz a khokhem? ― der vos hot gelt. ver iz a held? ― der vos hot
gelt. ver iz an oysher? der vos hot gelt.
2
"der vos ken gut mentshn, der antloyft nit fun mentshn un yogt zikh
nit nokh zey''. (azoy zogt mark avrelyus [Martsus yiurelius 121-180].)
un ikh zog: der vos ken gut
mentshn, der antloyft fun mentshn vu der shvartser fefer vakst.
3
"a mentsh vos shteyt oyf di shpits finger, kon lang nit shteyn''. (azoy
zogt lao-tse [老子].) un ikh zog: a mentsh vos shteyt ayngeboygn, oder
oysgetsoygn vi a strune, der vet shteyn lang...
4
"o, vi gliklekh mir zenen, vos mir hobn nit keyn sonem!'' (azoy zogt
buda [बुद्ध].) un ikh zog: o, vi gliklekh mir zenen, vos mir
hobn sonem!
5
"a ferd iz nit dermit oysgeshtelt, vos er kon nit kreyen vi a hon,
er iz umgliklekh nor demolt ven er farlirt dem gang''. (azoy zogt
epiktet [Ἐπίκτητος].) un ikh zog: an oks iz nit dermit oysgeshtelt,
vos er hot
a lange tsung un kon keyn shoyfer nit blozn; er iz umgliklekh nor demolt,
ven men firt im tsu der shkhite.
6
"a laytisher mentsh az er tut a gute zakh, bahalt er zikh far mentshn
|
אַפֿאָריזמען
געדאַנקען, משלים, מוסר און גלאַט קלוגע רײד פֿון גרױסע לײַט פֿון
אַ מאָל און אױך פֿון הײַנטיקע צײַטן. פֿרײַ באַאַרבעט, צוגעזעצט און
איבערגעאַנדערשט פֿון שלום־עליכם
1
„װער איז אַ חכם? ― דער װאָס לערנט זיך אָפּ פֿון יעדן אײנציקן. װער איז
אַ העלד? ― דער װאָס נעמט אײַן דעם יצר־הרע. װער איז אַן עושר? ― דער
װאָס באַגנוגנט זיך מיט דעם װאָס ער האָט“. (אַזױ זאָגן די חז″ל.) און איך זאָג:
װער איז אַ חכם? ― דער װאָס האָט געלט. װער איז אַ העלד? ― דער װאָס האָט
געלט. װער איז אַן עושר? דער װאָס האָט געלט.
2
„דער װאָס קען גוט מענטשן, דער אַנטלױפֿט ניט פֿון מענטשן און יאָגט זיך
ניט נאָך זײ“. (אַזױ זאָגט מאַרק אַװרעליוס [Marcus Aurelius 121-180].)
און איך זאָג: דער װאָס קען גוט
מענטשן, דער אַנטלױפֿט פֿון מענטשן װוּ דער שװאַרצער פֿעפֿער װאַקסט.
3
„אַ מענטש װאָס שטײט אױף די שפּיץ פֿינגער, קאָן לאַנג ניט שטײן“. (אַזױ
זאָגט לאַאָ־טסע [老子].) און איך זאָג: אַ מענטש װאָס שטײט אײַנגעבױגן, אָדער
אױסגעצױגן װי אַ סטרונע, דער װעט שטײן לאַנג...
4
„אָ, װי גליקלעך מיר זענען, װאָס מיר האָבן ניט קײן שׂונאים!“ (אַזױ זאָגט
בודאַ [बुद्ध].) און איך זאָג: אָ, װי גליקלעך מיר זענען, װאָס מיר האָבן שׂונאים!
5
„אַ פֿערד איז ניט דערמיט אױסגעשטעלט, װאָס ער קאָן ניט קרײען װי אַ האָן,
ער איז אומגליקלעך נאָר דעמאָלט װען ער פֿאַרלירט דעם גאַנג“. (אַזױ זאָגט
עפּיקטעט [Ἐπίκτητος].) און איך זאָג: אַן אָקס איז ניט דערמיט אױסגעשטעלט,
װאָס ער האָט
אַ לאַנגע צונג און קאָן קײן שופֿר ניט בלאָזן; ער איז אומגליקלעך נאָר דעמאָלט,
װען מען פֿירט אים צו דער שחיטה.
6
„אַ לײַטישער מענטש אַז ער טוט אַ גוטע זאַך, באַהאַלט ער זיך פֿאַר מענטשן
|