מנחם־מענדל פֿון װאַרשע צו זײַן װײַב שײנע־שײנדל.
אין פֿתרילעװקע +
22
לזוגתי היקרה החכמה הצנועה מרת שײנע־שײנדל שתחי'!
רא שית בין איך דיר מודיע, אַז איך בין ב"ה בקו החײם והשלום. השם"
יתברך זאָל העלפֿן מ'זאָל תּמיד האָרכן אײנס פֿון דאָס אַנדערע נאָר גוטס מיט
בשׂורות טובֿות ישועות ונחמות בתּוך כּללײשראל ― אָמן
והשנית זײַ ױסן, זוגתי היקרה, אַז איך פֿאָר. ניט איך זאָג אַז איך
פֿאָר, נײן, איך פֿאָר טאַקע! אין עטלעכע שעה אַרום גײט אַװעק דער קוריער
קײן װין און איך האָב שױן אַפֿילו אַ בילעט אױך. דאָס הײסט האָבן האָב איך
אים נאָך ניט. נאָר ס'איז גלײַך ױ בײַ מיר אין קעשענע. די רעדאַקציע,
פֿאַרשטײסטו מיך, האָט מיר צוגעזאָגט נעמען אַ בילעט, װאָרעם איך פֿאָר אױף אירע
הוצאָות פֿאַר איך. מײנסט אפֿשר אַז נאָר איך אַלײן? נײן, עס פֿאָרן מיט מיר
נאָך עטלעכע שרײַבערס פֿון דער רעדאַקציע, אַזױ ױ איך, אױך אױף אירע
הוצאָות, אַ גאַנצע כאַליאַסטרע,. בקאָמפּאַניע הײסט עס פֿאָרן מיר. און בקאָמפּאַניע
פֿאָרט זיך גאָר אַנדערש. דו זיצסט מיט מענטשן, רעדט מען, שמועסט מען, פֿון
דעם, פֿון יענעם, מען דערצײלט מעשׂיות, נעכטיקע טעג, אױפֿן הימל אַ יריד ―
דערװײַל פֿאָרסטו אײַן אַ שטיק װעג און דו קוקסט זיך גאָר ניט אַרום ױ די
צײַט איז אַװעק. הקיצור, מיר פֿאָרן קײן װין אױפֿן קאָנגרעס. דאָס הײסט מיר
זענען גרײט צו פֿאָרן. מיר פּאַקעװען זיך שױן אין װעג אַרײַן. ניט איך, מײנע
קאָלעגן פּאַקעװען זיך, נעמען מיט איטלעכער זײַנע כּלײמכשירין מיט זײַנע
שפּאַרגאַלן. איך, ברוך'השם, בין שױן לאַנג אַ פֿאַרטיקער. איך דאַרף מיך ניט
פּאַקן, איך האָב ניט קײן שפּאַרגאַלן. איך נעם מיר דעם טליתיותּפֿילין און די
פּען ― איך האָב אַ פּען װאָס זי שרײַבט אַלײן ― און זײַ געזונט! דער עיקר
― איך פֿיר מיט זיך אַ זאַך װאָס איז נײטיקער פֿון אַלע זײערע שפּאַרגאַלן און
שרײבערײעכצן, איך מײן דאָס דעם פּראָיעקט פֿון נעמען ארץ־ישׂראל אין דער
אַרענדע. איך האָב אים אײַנגענײט אין אַ זיכערן אָרט און פֿאָר מיר מיט אַ קלאָרן
קאָפּ. ערשטנס פֿאָרט מען דאָך אין באַן. אַפֿילו טאַקע צו די דײַטשן אין
אױסענלאַנד, נאָר אַ קשיא אױף אַ מעשׂה. און צװײטנס װיל איך ניט אַז די כאַליאַסטרע
236
|
|
mnHm-mendl fun varshe tsu zayn vayb sheyne-sheyndl.
in fTrilevke +
22
lzugosi hikrh hkhokhme htsnueh mores sheyne-sheyndl shTHi'!
r# shiT bin ikh dir moydiye, az ikh bin b"h bku hakhayem uhshlum. hashem"
yisborekh zol helfn m'zol tomed horkhn eyns fun dos andere nor guts mit
bsures toyves yeshues unHmuT btokh klaleyshr#l ― omeyn
vehasheynes zay oysn, zugosi hikrh, az ikh for. nit ikh zog az ikh
for, neyn, ikh for take! in etlekhe sho arum geyt avek der kuryer
keyn vin un ikh hob shoyn afile a bilet oykh. dos heyst hobn hob ikh
im nokh nit. nor s'iz glaykh oy bay mir in keshene. di redaktsye,
farshteystu mikh, hot mir tsugezogt nemen a bilet, vorem ikh for oyf ire
hoytsoes far ikh. meynst efsher az nor ikh aleyn? neyn, es forn mit mir
nokh etlekhe shraybers fun der redaktsye, azoy oy ikh, oykh oyf ire
hoytsoes, a gantse khalyastre,. bkompanye heyst es forn mir. un bkompanye
fort zikh gor andersh. du zitsst mit mentshn, redt men, shmuest men, fun
dem, fun yenem, men dertseylt mayses, nekhtike teg, oyfn himl a yarid ―
dervayl forstu ayn a shtik veg un du kukst zikh gor nit arum oy di
tsayt iz avek. hakitser, mir forn keyn vin oyfn kongres. dos heyst mir
zenen greyt tsu forn. mir pakeven zikh shoyn in veg arayn. nit ikh, meyne
kolegn pakeven zikh, nemen mit itlekher zayne Kleymakhsherin mit zayne
shpargaln. ikh, borekh'hashem, bin shoyn lang a fartiker. ikh darf mikh nit
pakn, ikh hob nit keyn shpargaln. ikh nem mir dem tliTyutfilen un di
pen ― ikh hob a pen vos zi shraybt aleyn ― un zay gezunt! der iker
― ikh fir mit zikh a zakh vos iz neytiker fun ale zeyere shpargaln un
shreybereyekhtsn, ikh meyn dos dem proyekt fun nemen #rts-yisroel in der
arende. ikh hob im ayngeneyt in a zikhern ort un for mir mit a klorn
kop. ershtns fort men dokh in ban. afile take tsu di daytshn in
oysenland, nor a kashye oyf a mayse. un tsveytns vil ikh nit az di khalyastre
236
|
מנחם־מענדל פֿון װאַרשע צו זײַן װײַב שײנע־שײנדל.
אין פֿתרילעװקע +
22
לזוגתי היקרה החכמה הצנועה מרת שײנע־שײנדל שתחי'!
רא שית בין איך דיר מודיע, אַז איך בין ב"ה בקו החײם והשלום. השם"
יתברך זאָל העלפֿן מ'זאָל תּמיד האָרכן אײנס פֿון דאָס אַנדערע נאָר גוטס מיט
בשׂורות טובֿות ישועות ונחמות בתּוך כּללײשראל ― אָמן
והשנית זײַ ױסן, זוגתי היקרה, אַז איך פֿאָר. ניט איך זאָג אַז איך
פֿאָר, נײן, איך פֿאָר טאַקע! אין עטלעכע שעה אַרום גײט אַװעק דער קוריער
קײן װין און איך האָב שױן אַפֿילו אַ בילעט אױך. דאָס הײסט האָבן האָב איך
אים נאָך ניט. נאָר ס'איז גלײַך ױ בײַ מיר אין קעשענע. די רעדאַקציע,
פֿאַרשטײסטו מיך, האָט מיר צוגעזאָגט נעמען אַ בילעט, װאָרעם איך פֿאָר אױף אירע
הוצאָות פֿאַר איך. מײנסט אפֿשר אַז נאָר איך אַלײן? נײן, עס פֿאָרן מיט מיר
נאָך עטלעכע שרײַבערס פֿון דער רעדאַקציע, אַזױ ױ איך, אױך אױף אירע
הוצאָות, אַ גאַנצע כאַליאַסטרע,. בקאָמפּאַניע הײסט עס פֿאָרן מיר. און בקאָמפּאַניע
פֿאָרט זיך גאָר אַנדערש. דו זיצסט מיט מענטשן, רעדט מען, שמועסט מען, פֿון
דעם, פֿון יענעם, מען דערצײלט מעשׂיות, נעכטיקע טעג, אױפֿן הימל אַ יריד ―
דערװײַל פֿאָרסטו אײַן אַ שטיק װעג און דו קוקסט זיך גאָר ניט אַרום ױ די
צײַט איז אַװעק. הקיצור, מיר פֿאָרן קײן װין אױפֿן קאָנגרעס. דאָס הײסט מיר
זענען גרײט צו פֿאָרן. מיר פּאַקעװען זיך שױן אין װעג אַרײַן. ניט איך, מײנע
קאָלעגן פּאַקעװען זיך, נעמען מיט איטלעכער זײַנע כּלײמכשירין מיט זײַנע
שפּאַרגאַלן. איך, ברוך'השם, בין שױן לאַנג אַ פֿאַרטיקער. איך דאַרף מיך ניט
פּאַקן, איך האָב ניט קײן שפּאַרגאַלן. איך נעם מיר דעם טליתיותּפֿילין און די
פּען ― איך האָב אַ פּען װאָס זי שרײַבט אַלײן ― און זײַ געזונט! דער עיקר
― איך פֿיר מיט זיך אַ זאַך װאָס איז נײטיקער פֿון אַלע זײערע שפּאַרגאַלן און
שרײבערײעכצן, איך מײן דאָס דעם פּראָיעקט פֿון נעמען ארץ־ישׂראל אין דער
אַרענדע. איך האָב אים אײַנגענײט אין אַ זיכערן אָרט און פֿאָר מיר מיט אַ קלאָרן
קאָפּ. ערשטנס פֿאָרט מען דאָך אין באַן. אַפֿילו טאַקע צו די דײַטשן אין
אױסענלאַנד, נאָר אַ קשיא אױף אַ מעשׂה. און צװײטנס װיל איך ניט אַז די כאַליאַסטרע
236
|