מנחם־מענדל פֿון װאַרשע צו זײַן װײַב שײנע־שײנדל
אין כּתרילעװקע
לזוגתי היקרה החכמה הצנועה מרת שײנע־שײנדל שתחי'!
ראשית בין איך דיר מודיע, אַז איך בין ב"ה בקו החײם והשלום. השם"
יתברך זאָל העלפֿן מ'זאָל תּמיד האָרכן אײנס פֿון דאָס אַנדערע נאָר גוטס מיט
בשׂורות טובֿות ישועות ונחמות בתּוך כּללײשראל ― אָמן.
והשנית זײַ ױסן, זוגתי היקרה, אַז דו קענסט שױן זײַן רױק ―
דעם טערק האָבן מיר דאַנקען גאָט באַװאָרנט. אים װעט שױן קײנער איצט
אַזױ גיך ניט זאַטשעפּען און מער צו אים קײן טענות ניט האָבן, אַז זײַן;האַלבע
לבֿנה" רירט אָן חלילה עמעצנס כּבֿוד.. און מ'װעט שױן ניט זאָגן מער אַז
ער, דער ױלדער אַזיאַט, באַהאַנדלט, חלילה, ניט װי עס געהערט צו זײַן די
;ברידער" די סלאַװיאַנער... און קײנער װועט שױן ניט אַרױסטרעטן מער אָנ"
נעמען זיך די קריװדע פֿון די באַלײידיקטע ― אַן עק! מ'האָט אים
אַרומגענומען דאָרטן אין לאָנדאָן מיט אַ רױטן פֿאָדעם זײַד, אָנגעצײכנט אים אַקוראַט
די נײַע גרענעצן פֿון זײַן אַלטער מדינה, אַזױ אַז די לאַנדקאַרטע האָט שױן
באַקומען איצט גאָר אַן אַנדער פּנים. און דאָס האָט ער צו פֿאַרדאַנקען מײנסטו
װעמען? די באַלקאַנער שותּפֿים, װאָס האָבן אים גובֿר געװען? אָבער גאָר לֹא!
דװקא די ,גדולים", דװקא די ,הױכע פֿענצטער", װאָס האָבן פֿריִער אָפּגעװאַרט
ביז מען װעט אים גוט אָנבױקערן, דערנאָך זענען זײ געװאָרן רודף־שלומניקעס,
אַװועקגעזעצט זיך און אװײסגעאַרבעט אַ שלום צױשן אים און צװױשן די
באַלקאַנער מלכים, אַזױ אַז דו לײיענסט איבער דעם דאָזיקן טראַקטאַט פֿון שלום,
קאָנסטו זיכער מײנען, אַז ניט די באַלקאַנער;ברידער" אַלין האָבן געפֿירט
די דאָזיקע בלוטיקע מלחמה, נאָר זײ, די ,הױכע פֿענצטער" הײסט עס, האָבן
געקאָמאַנדעװעט, געװען די גאַנצע מאַכערס, דעריבער זענען זײ זיך דאָס איצט
עוסק אין דעם אױסטײלן די חלקים. עס װעט זײַן אַ תּענוג, זאָג איך דיר,
אָנצוקוקן, װי מען װעט זיך עס אַװעקזעצן, די שײנע מענטשן, אנשים מכובדים, מיט
פֿאַרקאַטשעטע אַרבל און מ'װעט זיך עס געבן אַ נעם צו דער אַרבעט, אײַנטײלן
דער חבֿרה, ױ מען טײלט אױס לעקעך להבֿדיל בײַ אונדז אין שול ערבֿ יום"
118
|
|
mnHm-mendl fun varshe tsu zayn vayb sheyne-sheyndl
in KTrilevke
lzugosi hikrh hkhokhme htsnueh mores sheyne-sheyndl shTHi'!
reyshes bin ikh dir moydiye, az ikh bin b"h bku hakhayem uhshlum. hashem"
yisborekh zol helfn m'zol tomed horkhn eyns fun dos andere nor guts mit
bsures toyves yeshues unHmuT btokh klaleyshr#l ― omeyn.
vehasheynes zay oysn, zugosi hikrh, az du kenst shoyn zayn royk ―
dem terk hobn mir danken got bavornt. im vet shoyn keyner itst
azoy gikh nit zatshepen un mer tsu im keyn taynes nit hobn, az zayn;halbe
levone" rirt on kholile emetsns koved.. un m'vet shoyn nit zogn mer az
er, der oylder azyat, bahandlt, kholile, nit vi es gehert tsu zayn di
;brider" di slavyaner... un keyner vuet shoyn nit aroystretn mer on"
nemen zikh di krivde fun di baleyidikte ― an ek! m'hot im
arumgenumen dortn in london mit a roytn fodem zayd, ongetseykhnt im akurat
di naye grenetsn fun zayn alter medine, azoy az di landkarte hot shoyn
bakumen itst gor an ander ponem. un dos hot er tsu fardanken meynstu
vemen? di balkaner shutfem, vos hobn im goyver geven? ober gor l^oy#!
davke di ,gedoylem", davke di ,hoykhe fentster", vos hobn frier opgevart
biz men vet im gut onboykern, dernokh zenen zey gevorn rudf-shlumnikes,
avuekgezetst zikh un #veysgearbet a sholem tsoyshn im un tsvoyshn di
balkaner melokhem, azoy az du leyyenst iber dem dozikn traktat fun sholem,
konstu zikher meynen, az nit di balkaner;brider" alin hobn gefirt
di dozike blutike milkhome, nor zey, di ,hoykhe fentster" heyst es, hobn
gekomandevet, geven di gantse makhers, deriber zenen zey zikh dos itst
oysek in dem oysteyln di khalokem. es vet zayn a tayneg, zog ikh dir,
ontsukukn, vi men vet zikh es avekzetsn, di sheyne mentshn, anoshem mekhubodem, mit
farkatshete arbl un m'vet zikh es gebn a nem tsu der arbet, aynteyln
der khevre, oy men teylt oys lekekh lehavdil bay undz in shul orev yom"
118
|
מנחם־מענדל פֿון װאַרשע צו זײַן װײַב שײנע־שײנדל
אין כּתרילעװקע
לזוגתי היקרה החכמה הצנועה מרת שײנע־שײנדל שתחי'!
ראשית בין איך דיר מודיע, אַז איך בין ב"ה בקו החײם והשלום. השם"
יתברך זאָל העלפֿן מ'זאָל תּמיד האָרכן אײנס פֿון דאָס אַנדערע נאָר גוטס מיט
בשׂורות טובֿות ישועות ונחמות בתּוך כּללײשראל ― אָמן.
והשנית זײַ ױסן, זוגתי היקרה, אַז דו קענסט שױן זײַן רױק ―
דעם טערק האָבן מיר דאַנקען גאָט באַװאָרנט. אים װעט שױן קײנער איצט
אַזױ גיך ניט זאַטשעפּען און מער צו אים קײן טענות ניט האָבן, אַז זײַן;האַלבע
לבֿנה" רירט אָן חלילה עמעצנס כּבֿוד.. און מ'װעט שױן ניט זאָגן מער אַז
ער, דער ױלדער אַזיאַט, באַהאַנדלט, חלילה, ניט װי עס געהערט צו זײַן די
;ברידער" די סלאַװיאַנער... און קײנער װועט שױן ניט אַרױסטרעטן מער אָנ"
נעמען זיך די קריװדע פֿון די באַלײידיקטע ― אַן עק! מ'האָט אים
אַרומגענומען דאָרטן אין לאָנדאָן מיט אַ רױטן פֿאָדעם זײַד, אָנגעצײכנט אים אַקוראַט
די נײַע גרענעצן פֿון זײַן אַלטער מדינה, אַזױ אַז די לאַנדקאַרטע האָט שױן
באַקומען איצט גאָר אַן אַנדער פּנים. און דאָס האָט ער צו פֿאַרדאַנקען מײנסטו
װעמען? די באַלקאַנער שותּפֿים, װאָס האָבן אים גובֿר געװען? אָבער גאָר לֹא!
דװקא די ,גדולים", דװקא די ,הױכע פֿענצטער", װאָס האָבן פֿריִער אָפּגעװאַרט
ביז מען װעט אים גוט אָנבױקערן, דערנאָך זענען זײ געװאָרן רודף־שלומניקעס,
אַװועקגעזעצט זיך און אװײסגעאַרבעט אַ שלום צױשן אים און צװױשן די
באַלקאַנער מלכים, אַזױ אַז דו לײיענסט איבער דעם דאָזיקן טראַקטאַט פֿון שלום,
קאָנסטו זיכער מײנען, אַז ניט די באַלקאַנער;ברידער" אַלין האָבן געפֿירט
די דאָזיקע בלוטיקע מלחמה, נאָר זײ, די ,הױכע פֿענצטער" הײסט עס, האָבן
געקאָמאַנדעװעט, געװען די גאַנצע מאַכערס, דעריבער זענען זײ זיך דאָס איצט
עוסק אין דעם אױסטײלן די חלקים. עס װעט זײַן אַ תּענוג, זאָג איך דיר,
אָנצוקוקן, װי מען װעט זיך עס אַװעקזעצן, די שײנע מענטשן, אנשים מכובדים, מיט
פֿאַרקאַטשעטע אַרבל און מ'װעט זיך עס געבן אַ נעם צו דער אַרבעט, אײַנטײלן
דער חבֿרה, ױ מען טײלט אױס לעקעך להבֿדיל בײַ אונדז אין שול ערבֿ יום"
118
|