מנחם־מענדל צו שלום־עליכמען
שלום לכּבֿוד ידידי חיקר וכ' וכו' מוהר"ר שלום־עליכם נ"י,
ר א ש י ת באָתי להודיעכם, אַז איך בין ברוך־השם בקװ־החײם־והשלום,
השם־יתברך זאָל העלפֿן מען זאָל תּמיד האָרכן אײנס פֿונעם אַנדערן נאָר גוטס
מיט בשׂורות טובֿות ישועות ונחמות ― אָמן.
ו ה ש נ י ת זײַט װיסן, אַז איך בין אײַך אַן אמתער גוטער פֿרײַנד: גלײבט
מיר, װאָס איך װינטש אײַך זאָל דאָס מיר אָנגײן כאָטש האַלב! װעט איר דאָך
פֿרעגן, פֿאַר װאָס? ― פֿאַר אײַערע פֿעליעטאָנען. איך שװער אײַך בנאמנות,
איר האָט מיך ממש מחיה געװען, װען איך זאָל זײַן מיט אײַך באַקאַנט, װאָלט
איך אײַך נאָר אַרומגעכאַפּט קושן! דאָס הײסט, קענען קען איך אײַך, נאָר איך
האָב ניט דאָס עזות צוגײן צו אײַך און זאָגן: „דאָס בין איך מנחם־מענדל“.
דערפֿאַר טאַקע האָב איך מיך מישבֿ געװען, איך װעל אײַך בעסער אַרױסשרײַבן
אַלצדינג דורך אַ בריװל, װאָרעם איך האָב אײַך זײער אַ סך צו זאָגן. נאָר אײדער
עפּעס װאָס װיל איך אײַך פֿרעגן אַ פּאָר װערטער, איר מוזט דאָס מיר קלאָר
מאַכן, איך קאָן דאָס ניט פֿאַרשטײן בשום־אופֿן: מילא, מיך אַז איר קענט
אַזױ ― איז קײן חידוש ניט. איר זעט מיך כּמעט אַלע טאָג שױן פֿון עטלעכע
יאָר זיך דרײען אַרום דער בערזע. װערקמירדיק! אַלע מאָל, װען איך באַגעגן
מיך מיט אײַך, מײן איך, אַז איך אײַך זע, און איר מיך ― ניט; צום סוף
לאָזט זיך אױס, אַז איר זעט מיך דורך און דורך. אַ פּנים, אַז ברילן איז טאַקע
אַ רעכטע סגולה?... נאָר דאָס איז בלאָטע. װאָס איז מיר יאָ אַ חידוש? פֿון
װאַנען זענט איר אַזױ קלאָר אין איר, איך מײן מײַן זוגתי הצנועה מרת
שײנע־שײנדל שתּחיה? פֿון װאַנען װײסט איר װאָס בײַ אונדז אין כּתרילעװקע קאָכט
זיך, און װער האָט אײַך דערצײלט פֿון מײַן שװיגער און פֿון איר תּורה? נאָר
נישט דאָס איז דער שפּיץ פֿון מײַן שרײַבן צו אײַך. איך האָב מיט אײַך צו
שמועסן ― זײער אַ נײטיקן ענין. איך װיל מיך, פֿאַרשטײט איר, מיט אײַך
האַלטן אַן עצה. זאָגט מיר, ליבער שלום־עליכם:
װאָס טוט מען???
|
|
mnHm-mendl tsu shlum-elikhmen
sholem lekoved ididi Hikr ukh' ukhu' muhr"r shlum-elikhm n"i,
reyshes boTi lhudyekhm, az ikh bin brukh-hshm bkv-hHeym-uhsholem,
hshm-yisborekh zol helfn men zol tomed horkhn eyns funem andern nor guts
mit bsures toyves yeshues unHmuT ― omeyn.
vehasheynes zayt visn, az ikh bin aykh an emeser guter fraynd: gleybt
mir, vos ikh vintsh aykh zol dos mir ongeyn khotsh halb! vet ir dokh
fregn, far vos? ― far ayere felyetonen. ikh shver aykh benemones,
ir hot mikh mamesh mikhye geven, ven ikh zol zayn mit aykh bakant, volt
ikh aykh nor arumgekhapt kushn! dos heyst, kenen ken ikh aykh, nor ikh
hob nit dos azes tsugeyn tsu aykh un zogn: "dos bin ikh mnHm-mendl''.
derfar take hob ikh mikh meyashev geven, ikh vel aykh beser aroysshraybn
altsding durkh a brivl, vorem ikh hob aykh zeyer a sakh tsu zogn. nor eyder
epes vos vil ikh aykh fregn a por verter, ir muzt dos mir klor
makhn, ikh kon dos nit farshteyn bshum-ufn: meyle, mikh az ir kent
azoy ― iz keyn khidesh nit. ir zet mikh kemat ale tog shoyn fun etlekhe
yor zikh dreyen arum der berze. verkmirdik! ale mol, ven ikh bagegn
mikh mit aykh, meyn ikh, az ikh aykh ze, un ir mikh ― nit; tsum suf
lozt zikh oys, az ir zet mikh durkh un durkh. a ponem, az briln iz take
a rekhte sgule?... nor dos iz blote. vos iz mir yo a khidesh? fun
vanen zent ir azoy klor in ir, ikh meyn mayn zugosi htsnueh mores
sheyne-sheyndl shWkhaye? fun vanen veyst ir vos bay undz in KTrilevke kokht
zikh, un ver hot aykh dertseylt fun mayn shviger un fun ir toyre? nor
nisht dos iz der shpits fun mayn shraybn tsu aykh. ikh hob mit aykh tsu
shmuesn ― zeyer a neytikn inyen. ikh vil mikh, farshteyt ir, mit aykh
haltn an eytse. zogt mir, liber shlum-elikhm:
vos tut men???
|
מנחם־מענדל צו שלום־עליכמען
שלום לכּבֿוד ידידי חיקר וכ' וכו' מוהר"ר שלום־עליכם נ"י,
ר א ש י ת באָתי להודיעכם, אַז איך בין ברוך־השם בקװ־החײם־והשלום,
השם־יתברך זאָל העלפֿן מען זאָל תּמיד האָרכן אײנס פֿונעם אַנדערן נאָר גוטס
מיט בשׂורות טובֿות ישועות ונחמות ― אָמן.
ו ה ש נ י ת זײַט װיסן, אַז איך בין אײַך אַן אמתער גוטער פֿרײַנד: גלײבט
מיר, װאָס איך װינטש אײַך זאָל דאָס מיר אָנגײן כאָטש האַלב! װעט איר דאָך
פֿרעגן, פֿאַר װאָס? ― פֿאַר אײַערע פֿעליעטאָנען. איך שװער אײַך בנאמנות,
איר האָט מיך ממש מחיה געװען, װען איך זאָל זײַן מיט אײַך באַקאַנט, װאָלט
איך אײַך נאָר אַרומגעכאַפּט קושן! דאָס הײסט, קענען קען איך אײַך, נאָר איך
האָב ניט דאָס עזות צוגײן צו אײַך און זאָגן: „דאָס בין איך מנחם־מענדל“.
דערפֿאַר טאַקע האָב איך מיך מישבֿ געװען, איך װעל אײַך בעסער אַרױסשרײַבן
אַלצדינג דורך אַ בריװל, װאָרעם איך האָב אײַך זײער אַ סך צו זאָגן. נאָר אײדער
עפּעס װאָס װיל איך אײַך פֿרעגן אַ פּאָר װערטער, איר מוזט דאָס מיר קלאָר
מאַכן, איך קאָן דאָס ניט פֿאַרשטײן בשום־אופֿן: מילא, מיך אַז איר קענט
אַזױ ― איז קײן חידוש ניט. איר זעט מיך כּמעט אַלע טאָג שױן פֿון עטלעכע
יאָר זיך דרײען אַרום דער בערזע. װערקמירדיק! אַלע מאָל, װען איך באַגעגן
מיך מיט אײַך, מײן איך, אַז איך אײַך זע, און איר מיך ― ניט; צום סוף
לאָזט זיך אױס, אַז איר זעט מיך דורך און דורך. אַ פּנים, אַז ברילן איז טאַקע
אַ רעכטע סגולה?... נאָר דאָס איז בלאָטע. װאָס איז מיר יאָ אַ חידוש? פֿון
װאַנען זענט איר אַזױ קלאָר אין איר, איך מײן מײַן זוגתי הצנועה מרת
שײנע־שײנדל שתּחיה? פֿון װאַנען װײסט איר װאָס בײַ אונדז אין כּתרילעװקע קאָכט
זיך, און װער האָט אײַך דערצײלט פֿון מײַן שװיגער און פֿון איר תּורה? נאָר
נישט דאָס איז דער שפּיץ פֿון מײַן שרײַבן צו אײַך. איך האָב מיט אײַך צו
שמועסן ― זײער אַ נײטיקן ענין. איך װיל מיך, פֿאַרשטײט איר, מיט אײַך
האַלטן אַן עצה. זאָגט מיר, ליבער שלום־עליכם:
װאָס טוט מען???
|