55
דעם חזנס מײדל
צאַליע דעם חזנס טאָכטער. ― אַ פֿלאַם־פֿײַעריק פֿאַרליבעניש ― אַן איבערשרײַ־
בעניש צװישן צװײ יונגע הערצער ― זײַן בריװ פֿאַלט־אַרײַן אין פֿרעמדע הענט.
די זעלבע ראָלע, װאָס אין דער גרױסער שטאָט שפּילן איצט גימ־
נאַזיסטן און סטודענטן, האָבן אין דער קלענערער שטאָט אין יענער צײַט
געשפּילט די תּלמידים פֿון דער „אױעזדנע“. אײן זאַך האָט זײ נאָר גע־
פֿעלט ― אַ באַזונדערע אוניפֿאָרם. װײַטער זײַנען דאָס געװען העלדן אין
פֿולן זין פֿון װאָרט. זײ איז געװען דערלױבט, אַשטײגער, אָפּצוטאָן אַ
שפּיצל דעם שמשׂ פֿון שול, באָדן זיך אין טײַך אױסער דער „קופּאַלניע“,
פּראַװען ליצנות מיט װעמען זײער האַרץ גלוסט, און אַפֿילו רײדן מיט אַ
מײדל, נאָר אַבי פֿון לײַטישן שטאַנד, פֿון בעל־הבתּישן גראַד. און מײד־
לעך זײַנען געװען נאָך זײ די כּפּרה! איך מוז מיך אָבער פֿאַרכאַפּן באַלד
אַפֿן אָרט און מאַכן אַ באַמערקונג, אַז דאָס איז ניט געװען קײן „פֿלירט“
און ניט קײן ראָמאַנען. דאָס זײַנען געװען די רײנסטע און סאַמע הײליק־
סטע באַציִונגען, װעלכע זײַנען נאָר מעגלעך צװישן יונגע קינדער פֿון
בײדע מינים. עס װעט ניט זײַן איבערטריבן אַף אַ האָר, װען איך װעל
זאָגן, אַז די באַציִונגען צװישן מלאָכים קאָנען ניט זײַן רײנער און אומ־
שולדיקער, װי יענע באַציִונגען, װאָס זײַנען געװען צװישן דעם חזנס
מײדל און צװישן דעם יונגן העלד פֿון דער דאָזיקער ביאָגראַפֿיע. װוּ,
װען און באַ װעלכע אומשטענדן זײער ערשטע באַקאַנטשאַפֿט איז פֿאָר־
געקומען ― איז שװער צו געדענקען אַקוראַט, און ס'איז אױך נישט אַזױ
װיכטיק. קײן אַנדער צײַט און קײן אַנדער פּלאַץ אַף צו באַגעגענען זיך
איז אין שטאָט ניט געװען, אױסער שבת באַטאָג אַף דער בריק, װאָס
פֿירט צו די „פּידװאָרקעס“. װער פֿון די צװײ האָט אָנגעהױבן פֿריִער צו
רײדן, דער בחור אָדער דאָס מײדל, און װאָס איז צום ערשטן מאָל גע־
רעדט געװאָרן ― איז אױך נישט מעגלעך פֿעסטצושטעלן. אָנגעהױבן
האָט זיך עס זיכער פֿון אַ שאַרפֿן קוק. דערנאָך אַ שמײכל. דערנאָך אָנ־
גערירט זיך כּלומרשט אומגערן מיט די עלנבױגנס. דערנאָך אַ נעם גע־
געבן זיך צום היטעלע: „זדראַסטי“ (גוט מאָרגן). דערנאָך שױן אָן אַ
נעם־נעבן זיך צום היטעלע: „קאַק פּאָזשיװאַיעטיע?“ (װאָס מאַכט מען?).
דערנאָך, באַ שפּעטערע באַגעגענישן, שטעלט מען זיך אָפּ אַף אַ פּאָר
מינוט אַ רעד טאָן װעגן גאַנץ אומבאַדײַטנדע זאַכן און מע טוט אַ שמועס
װעגן אַ צװײטער באַגעגעניש:
ע ר: אַף װידערזען.
|
|
55
dem khazns meydl
tsalye dem khazns tokhter. ― a flam-fayerik farlibenish ― an ibershray-
benish tsvishn tsvey yunge hertser ― zayn briv falt-arayn in fremde hent.
di zelbe role, vos in der groyser shtot shpiln itst gim-
nazistn un studentn, hobn in der klenerer shtot in yener tsayt
geshpilt di talmidem fun der "oyezdne''. eyn zakh hot zey nor ge-
felt ― a bazundere uniform. vayter zaynen dos geven heldn in
fuln zin fun vort. zey iz geven derloybt, ashteyger, optsuton a
shpitsl dem shames fun shul, bodn zikh in taykh oyser der "kupalnye'',
praven leytsnuT mit vemen zeyer harts glust, un afile reydn mit a
meydl, nor abi fun laytishn shtand, fun baal-hbWishn grad. un meyd-
lekh zaynen geven nokh zey di kapore! ikh muz mikh ober farkhapn bald
afn ort un makhn a bamerkung, az dos iz nit geven keyn "flirt''
un nit keyn romanen. dos zaynen geven di reynste un same heylik-
ste batsiungen, velkhe zaynen nor meglekh tsvishn yunge kinder fun
beyde minem. es vet nit zayn ibertribn af a hor, ven ikh vel
zogn, az di batsiungen tsvishn malokhem konen nit zayn reyner un um-
shuldiker, vi yene batsiungen, vos zaynen geven tsvishn dem khazns
meydl un tsvishn dem yungn held fun der doziker byografye. vu,
ven un ba velkhe umshtendn zeyer ershte bakantshaft iz for-
gekumen ― iz shver tsu gedenken akurat, un s'iz oykh nisht azoy
vikhtik. keyn ander tsayt un keyn ander plats af tsu bagegenen zikh
iz in shtot nit geven, oyser shabes batog af der brik, vos
firt tsu di "pidvorkes''. ver fun di tsvey hot ongehoybn frier tsu
reydn, der bokher oder dos meydl, un vos iz tsum ershtn mol ge-
redt gevorn ― iz oykh nisht meglekh festtsushteln. ongehoybn
hot zikh es zikher fun a sharfn kuk. dernokh a shmeykhl. dernokh on-
gerirt zikh kloymersht umgern mit di elnboygns. dernokh a nem ge-
gebn zikh tsum hitele: "zdrasti'' (gut morgn). dernokh shoyn on a
nem-nebn zikh tsum hitele: "kak pozhivayetye?'' (vos makht men?).
dernokh, ba shpetere bagegenishn, shtelt men zikh op af a por
minut a red ton vegn gants umbadaytnde zakhn un me tut a shmues
vegn a tsveyter bagegenish:
e r: af viderzen.
|
55
דעם חזנס מײדל
צאַליע דעם חזנס טאָכטער. ― אַ פֿלאַם־פֿײַעריק פֿאַרליבעניש ― אַן
איבערשרײַבעניש צװישן צװײ יונגע הערצער ― זײַן בריװ פֿאַלט־אַרײַן אין פֿרעמדע הענט.
די זעלבע ראָלע, װאָס אין דער גרױסער שטאָט שפּילן איצט
גימנאַזיסטן און סטודענטן, האָבן אין דער קלענערער שטאָט אין יענער צײַט
געשפּילט די תּלמידים פֿון דער „אױעזדנע“. אײן זאַך האָט זײ נאָר
געפֿעלט ― אַ באַזונדערע אוניפֿאָרם. װײַטער זײַנען דאָס געװען העלדן אין
פֿולן זין פֿון װאָרט. זײ איז געװען דערלױבט, אַשטײגער, אָפּצוטאָן אַ
שפּיצל דעם שמשׂ פֿון שול, באָדן זיך אין טײַך אױסער דער „קופּאַלניע“,
פּראַװען ליצנות מיט װעמען זײער האַרץ גלוסט, און אַפֿילו רײדן מיט אַ
מײדל, נאָר אַבי פֿון לײַטישן שטאַנד, פֿון בעל־הבתּישן גראַד. און
מײדלעך זײַנען געװען נאָך זײ די כּפּרה! איך מוז מיך אָבער פֿאַרכאַפּן באַלד
אַפֿן אָרט און מאַכן אַ באַמערקונג, אַז דאָס איז ניט געװען קײן „פֿלירט“
און ניט קײן ראָמאַנען. דאָס זײַנען געװען די רײנסטע און סאַמע
הײליקסטע באַציִונגען, װעלכע זײַנען נאָר מעגלעך צװישן יונגע קינדער פֿון
בײדע מינים. עס װעט ניט זײַן איבערטריבן אַף אַ האָר, װען איך װעל
זאָגן, אַז די באַציִונגען צװישן מלאָכים קאָנען ניט זײַן רײנער און
אומשולדיקער, װי יענע באַציִונגען, װאָס זײַנען געװען צװישן דעם חזנס
מײדל און צװישן דעם יונגן העלד פֿון דער דאָזיקער ביאָגראַפֿיע. װוּ,
װען און באַ װעלכע אומשטענדן זײער ערשטע באַקאַנטשאַפֿט איז
פֿאָרגעקומען ― איז שװער צו געדענקען אַקוראַט, און ס'איז אױך נישט אַזױ
װיכטיק. קײן אַנדער צײַט און קײן אַנדער פּלאַץ אַף צו באַגעגענען זיך
איז אין שטאָט ניט געװען, אױסער שבת באַטאָג אַף דער בריק, װאָס
פֿירט צו די „פּידװאָרקעס“. װער פֿון די צװײ האָט אָנגעהױבן פֿריִער צו
רײדן, דער בחור אָדער דאָס מײדל, און װאָס איז צום ערשטן מאָל
גערעדט געװאָרן ― איז אױך נישט מעגלעך פֿעסטצושטעלן. אָנגעהױבן
האָט זיך עס זיכער פֿון אַ שאַרפֿן קוק. דערנאָך אַ שמײכל. דערנאָך
אָנגערירט זיך כּלומרשט אומגערן מיט די עלנבױגנס. דערנאָך אַ נעם
געגעבן זיך צום היטעלע: „זדראַסטי“ (גוט מאָרגן). דערנאָך שױן אָן אַ
נעם־נעבן זיך צום היטעלע: „קאַק פּאָזשיװאַיעטיע?“ (װאָס מאַכט מען?).
דערנאָך, באַ שפּעטערע באַגעגענישן, שטעלט מען זיך אָפּ אַף אַ פּאָר
מינוט אַ רעד טאָן װעגן גאַנץ אומבאַדײַטנדע זאַכן און מע טוט אַ שמועס
װעגן אַ צװײטער באַגעגעניש:
ע ר: אַף װידערזען.
|