פֿונעם יאַריד 39
אַרױסגעלאָפֿן מיט אַ הונט און האָט אים געכאַפּט. האָט אים דער הונט
צעריסן, איך בעט איבער אײַער כּבֿוד, די הױזן, און דער גלח האָט
אַראָפּגעריסן באַ אים דאָס היטל און געלאָזט אים גײן, װוּ די אױגן טראָגן.
װאָלט דאָס אפֿשר אױך נאָך נישט געװען אַזאַ־נ־אומגליק, װען דאָס
זאָל ניט געװען זײַן תּשעה־באָבֿ! סטײַטש, אַלע ייִדן גײען־אַרום אין די
זאָקן, קלאָגן און װײנען אַף חורבן בית־המקדש, און ער, רב חײם דעם
רבֿס זונדל, שפּאַצירט־אַרום אָן אַ היטל און מיט צעריסענע הױזן!
די עקזעקוציע, װאָס דער יונג איז נעבעך אױסגעשטאַנען, לאָזט זיך
ניט באַשרײַבן באַ הײַנטיקע צײַטן פֿון רײנעם פּראָגרעס. און נישט דאָס
איז דער עיקר. דער עיקר איז, װאָס מע האָט שלום נחום װעװיקס געמוזט
אָפּנעמען פֿון חדר, און קוקנדיק אַף נחום װעװיקס, האָבן אַנדערע טאַ־
טעס אױך אָפּגענומען זײערע קינדער. איז נעבעך רב חײם דער דבֿ גע־
בליבן אָן אַ קנעלונג. האָט אים דאָס רבנות מיטן חזנות געגעבן װינציק
פּרנסה. האָט ער זיך געמוזט אַריבערפּעקלען, מחילה, צוריק קײן ראַ־
קיטנע. איז דאָס שטעטל געבליבן װידער אָן אַ רבֿ.
נאָר שרעקט זיך נישט ― דאָס איז געװען ניט אַף לאַנג. נחום װע־
װיקס האָט אַראָפּגעבראַכט אַ נײַעם רבֿ, פֿון באַרישפּאָליע, מיטן נאָמען
שמואל־אלי, אַ יונגערמאַן, װאָס קאָן אױך אי גוט לערנען, אי שײן זינ־
גען, און דערצו שפּילט ער אין שאָך, װאָס ס'איז גאָר אַ חריפֿות! אײן
חסרון נאָר האָט אָט דער שמואל־אלי: ער איז אַ ביסל אַן אינטריגאַנט
און אַ חניפֿהניק און האָט ליב רײדן מיט יונגע װײַבלעך, אַז קײנער זעט
ניט...
און אָט אַזױ איז פֿאַרלױרן געגאַנגען דער צװײטער חבֿר פֿון
אונדזער העלד.
10
חבֿר „סירקאָ“
אַ הונט אַ חכם און אַ בעל־דרך־ארץ ― צער־בעלי־הײם. ― אַ גלגול פֿון אַ
מענטשן ― אַ געטרײַער חבֿר.
איך מײן, אַז נאָכן נאָמען אַלײן איז ניט שװער צו שטױסן זיך, אַז
סירקאָ איז געװען נישט קײן מענטש, נאָר אַ הונט, אַ געװײנלעכער הונט
מיט אַ גרױער פֿעל, װאָס דעריבער האָט ער געהײסן „סירקאָ“.
איך זאָג: אַ הונט אַ געװײנלעכער ― איך מוז מיך אָבער באַלד
|
|
funem yarid 39
aroysgelofn mit a hunt un hot im gekhapt. hot im der hunt
tserisn, ikh bet iber ayer koved, di hoyzn, un der galekh hot
aropgerisn ba im dos hitl un gelozt im geyn, vu di oygn trogn.
volt dos efsher oykh nokh nisht geven aza-n-umglik, ven dos
zol nit geven zayn Wsho-boB! staytsh, ale yidn geyen-arum in di
zokn, klogn un veynen af khurbn beyshamikdesh, un er, reb khayem dem
rBs zundl, shpatsirt-arum on a hitl un mit tserisene hoyzn!
di ekzekutsye, vos der yung iz nebekh oysgeshtanen, lozt zikh
nit bashraybn ba hayntike tsaytn fun reynem progres. un nisht dos
iz der iker. der iker iz, vos me hot sholem Nokhem veviks gemuzt
opnemen fun kheyder, un kukndik af Nokhem veviks, hobn andere ta-
tes oykh opgenumen zeyere kinder. iz nebekh reb khayem der Dov ge-
blibn on a knelung. hot im dos rabones mitn khazones gegebn vintsik
parnose. hot er zikh gemuzt ariberpeklen, mekhile, tsurik keyn ra-
kitne. iz dos shtetl geblibn vider on a rov.
nor shrekt zikh nisht ― dos iz geven nit af lang. Nokhem ve-
viks hot aropgebrakht a nayem rov, fun barishpolye, mitn nomen
shmu#l-#li, a yungerman, vos kon oykh i gut lernen, i sheyn zin-
gen, un dertsu shpilt er in shokh, vos s'iz gor a kharifes! eyn
khesorn nor hot ot der shmu#l-#li: er iz a bisl an intrigant
un a khnifenik un hot lib reydn mit yunge vayblekh, az keyner zet
nit...
un ot azoy iz farloyrn gegangen der tsveyter khaver fun
undzer held.
10
khaver "sirko''
a hunt a khokhem un a bel-drkh-#rts ― tser-beli-heym. ― a glgul fun a
mentshn ― a getrayer khaver.
ikh meyn, az nokhn nomen aleyn iz nit shver tsu shtoysn zikh, az
sirko iz geven nisht keyn mentsh, nor a hunt, a geveynlekher hunt
mit a groyer fel, vos deriber hot er geheysn "sirko''.
ikh zog: a hunt a geveynlekher ― ikh muz mikh ober bald
|
פֿונעם יאַריד 39
אַרױסגעלאָפֿן מיט אַ הונט און האָט אים געכאַפּט. האָט אים דער הונט
צעריסן, איך בעט איבער אײַער כּבֿוד, די הױזן, און דער גלח האָט
אַראָפּגעריסן באַ אים דאָס היטל און געלאָזט אים גײן, װוּ די אױגן טראָגן.
װאָלט דאָס אפֿשר אױך נאָך נישט געװען אַזאַ־נ־אומגליק, װען דאָס
זאָל ניט געװען זײַן תּשעה־באָבֿ! סטײַטש, אַלע ייִדן גײען־אַרום אין די
זאָקן, קלאָגן און װײנען אַף חורבן בית־המקדש, און ער, רב חײם דעם
רבֿס זונדל, שפּאַצירט־אַרום אָן אַ היטל און מיט צעריסענע הױזן!
די עקזעקוציע, װאָס דער יונג איז נעבעך אױסגעשטאַנען, לאָזט זיך
ניט באַשרײַבן באַ הײַנטיקע צײַטן פֿון רײנעם פּראָגרעס. און נישט דאָס
איז דער עיקר. דער עיקר איז, װאָס מע האָט שלום נחום װעװיקס געמוזט
אָפּנעמען פֿון חדר, און קוקנדיק אַף נחום װעװיקס, האָבן אַנדערע
טאַטעס אױך אָפּגענומען זײערע קינדער. איז נעבעך רב חײם דער דבֿ
געבליבן אָן אַ קנעלונג. האָט אים דאָס רבנות מיטן חזנות געגעבן װינציק
פּרנסה. האָט ער זיך געמוזט אַריבערפּעקלען, מחילה, צוריק קײן
ראַקיטנע. איז דאָס שטעטל געבליבן װידער אָן אַ רבֿ.
נאָר שרעקט זיך נישט ― דאָס איז געװען ניט אַף לאַנג. נחום
װעװיקס האָט אַראָפּגעבראַכט אַ נײַעם רבֿ, פֿון באַרישפּאָליע, מיטן נאָמען
שמואל־אלי, אַ יונגערמאַן, װאָס קאָן אױך אי גוט לערנען, אי שײן
זינגען, און דערצו שפּילט ער אין שאָך, װאָס ס'איז גאָר אַ חריפֿות! אײן
חסרון נאָר האָט אָט דער שמואל־אלי: ער איז אַ ביסל אַן אינטריגאַנט
און אַ חניפֿהניק און האָט ליב רײדן מיט יונגע װײַבלעך, אַז קײנער זעט
ניט...
און אָט אַזױ איז פֿאַרלױרן געגאַנגען דער צװײטער חבֿר פֿון
אונדזער העלד.
10
חבֿר „סירקאָ“
אַ הונט אַ חכם און אַ בעל־דרך־ארץ ― צער־בעלי־הײם. ― אַ גלגול פֿון אַ
מענטשן ― אַ געטרײַער חבֿר.
איך מײן, אַז נאָכן נאָמען אַלײן איז ניט שװער צו שטױסן זיך, אַז
סירקאָ איז געװען נישט קײן מענטש, נאָר אַ הונט, אַ געװײנלעכער הונט
מיט אַ גרױער פֿעל, װאָס דעריבער האָט ער געהײסן „סירקאָ“.
איך זאָג: אַ הונט אַ געװײנלעכער ― איך מוז מיך אָבער באַלד
|