מעשׂיות פֿון טױזנט אײן נאַכט
דערצײלט בהרחבֿה פֿון אַ קרושניקער ייִדן, װאָס זיצן זיצט ער אין קרושניק נאָר רופֿן רופֿט מען אים „יאַנקל יונעװער“, װײַל ער איז פֿון יונעװ, פֿאָרנדיק אױפֿן שיף פֿון קאָפּענהאַגען ביז ניו־יאָרק, און איבערגעגעבן װאָרט אין װאָרט.
1. יאַנקל יונעװער פֿון קרושניק
― פֿאָרט איר, הײסט עס, פּאַני שלום־עליכם, אױך
אַהינצוצו, װי אַלע? ― זײער אָנגעלײגט!
נישט מחמת, װי זאָגט איר, צרת רבים חצי נחמה. חס־ושלום!
אַדרבא, פֿאַרקערט! למאַי זאָל איך זאָגן? נאָר װאָס דען? גלאַט אַזױ,
ס'איז עפּעס הײמלעכער אױף דער נשמה צו װיסן, אַז אונדזער
שלום־עליכם, איר פֿאַרשטײט צי נײן, פֿאָרט אױך מיט אונדז, פּשוטע
עמיגראַנטן, אױף אײן שיף, אַהין, אין יענעם לאַנד אַרײַן, װאָס גאָט האָט
באַשאַפֿן פֿון ייִדנס װעגן, זײ זאָלן האָבן װוּהין צו אַנטלױפֿן, אַז עס
טרעפֿט זיך אַ צרה־שלא־תבֿוא, אַן אומגליק, אַ פּאָגראָם, אַ מלחמה...
איך װעל אײַך זאָגן דעם אמת ― עס גלײבט זיך עפּעס גאָר ניט,
אַז ס'איז נאָך פֿאַראַן הײַנטיקע צײַטן ערגעץ אױף דער װעלט אַזאַ
ניכטער װינקל, װוּ מענטשן זײַנען ניט פֿאַרשיכּורט פֿון בלוט און מע
קױלעט זיך ניט אין די אַלפֿים, װי מע קױלעט בײַ אונדז, אַ שטײגער, עופֿות,
אַז עס קומט ערבֿ יום־כּיפּור צו די כּפּרות, און מע האַקט ניט אײנס דאָס
אַנדערע, װי מע האַקט הערינג, און מע בראָקט ניט קײן מענטשן, װי
מע בראָקט קרױט...
|
|
mayses fun toyznt eyn nakht
dertseylt beharkhove fun a krushniker yidn, vos zitsn zitst er in krushnik
nor rufn ruft men im "yankl yunever'', vayl er iz fun yunev, forndik oyfn
shif fun kopenhagen biz nyu-york, un ibergegebn vort in vort.
1. yankl yunever fun krushnik
― fort ir, heyst es, pani shlum-elikhm, oykh
ahintsutsu, vi ale? ― zeyer ongeleygt!
nisht makhmes, vi zogt ir, tsrT rabem khotsi nekhome. khasvesholem!
aderabe, farkert! lemay zol ikh zogn? nor vos den? glat azoy,
s'iz epes heymlekher oyf der neshome tsu visn, az undzer
shlum-elikhm, ir farshteyt tsi neyn, fort oykh mit undz, pshute
emigrantn, oyf eyn shif, ahin, in yenem land arayn, vos got hot
bashafn fun yidns vegn, zey zoln hobn vuhin tsu antloyfn, az es
treft zikh a tsore-shl#-TBu#, an umglik, a pogrom, a milkhome...
ikh vel aykh zogn dem emes ― es gleybt zikh epes gor nit,
az s'iz nokh faran hayntike tsaytn ergets oyf der velt aza
nikhter vinkl, vu mentshn zaynen nit farshikert fun blut un me
koylet zikh nit in di alofem, vi me koylet bay undz, a shteyger, oyfes,
az es kumt orev yum-kiper tsu di kapores, un me hakt nit eyns dos
andere, vi me hakt hering, un me brokt nit keyn mentshn, vi
me brokt kroyt...
|
מעשׂיות פֿון טױזנט אײן נאַכט
דערצײלט בהרחבֿה פֿון אַ קרושניקער ייִדן, װאָס זיצן זיצט ער אין קרושניק נאָר רופֿן רופֿט מען אים „יאַנקל יונעװער“, װײַל ער איז פֿון יונעװ, פֿאָרנדיק אױפֿן שיף פֿון קאָפּענהאַגען ביז ניו־יאָרק, און איבערגעגעבן װאָרט אין װאָרט.
1. יאַנקל יונעװער פֿון קרושניק
― פֿאָרט איר, הײסט עס, פּאַני שלום־עליכם, אױך
אַהינצוצו, װי אַלע? ― זײער אָנגעלײגט!
נישט מחמת, װי זאָגט איר, צרת רבים חצי נחמה. חס־ושלום!
אַדרבא, פֿאַרקערט! למאַי זאָל איך זאָגן? נאָר װאָס דען? גלאַט אַזױ,
ס'איז עפּעס הײמלעכער אױף דער נשמה צו װיסן, אַז <<אונדזער>>
שלום־עליכם, איר פֿאַרשטײט צי נײן, פֿאָרט אױך מיט אונדז, פּשוטע
עמיגראַנטן, אױף אײן שיף, אַהין, אין יענעם לאַנד אַרײַן, װאָס גאָט האָט
באַשאַפֿן פֿון ייִדנס װעגן, זײ זאָלן האָבן װוּהין צו אַנטלױפֿן, אַז עס
טרעפֿט זיך אַ צרה־שלא־תבֿוא, אַן אומגליק, אַ פּאָגראָם, אַ מלחמה...
איך װעל אײַך זאָגן דעם אמת ― עס גלײבט זיך עפּעס גאָר ניט,
אַז ס'איז נאָך פֿאַראַן הײַנטיקע צײַטן ערגעץ אױף דער װעלט אַזאַ
ניכטער װינקל, װוּ מענטשן זײַנען ניט פֿאַרשיכּורט פֿון בלוט און מע
קױלעט זיך ניט אין די אַלפֿים, װי מע קױלעט בײַ אונדז, אַ שטײגער, עופֿות,
אַז עס קומט ערבֿ יום־כּיפּור צו די כּפּרות, און מע האַקט ניט אײנס דאָס
אַנדערע, װי מע האַקט הערינג, און מע בראָקט ניט קײן מענטשן, װי
מע בראָקט קרױט...
|