ייִדישע שרײַבער 63
זלמן, ― עס װאָלט גלײַכער געװען, איר זאָלט די קלענערע קינדער ערגעץ
אַריבערטראָגן, װאָרעם עס װעט, שײַנט מיר, זײַן אַ מבול...
* * *
איך אײַל מיך און פֿאַרשליס מײַן באַשרײַבונג פֿון גלות דאַטשע,
מחמת מיר האַלטן, איך און מײַן חיה־עטל, הײסט דאָס, בײַ אַװעקפֿאָרן
קײן אױסלאַנד, אין די „װאַרעמע בעדער“ אַרײַן. די דאָקטױרים
געפֿינען, אַז מיר באַדאַרפֿן בײדע טרינקען אַזעלכע מינים װאַסערן און באָדן
זיך אין די װאַרעמע בעדער. און אַגבֿ װילט זיך אונדז טאַקע אַ ביסל
אָנקוקן אַ װעלט; מהיכא־תּיתי, אַז גאָט העלפֿט, מע קאָן, פֿאַר װאָס ניט?...
די קינדער לאָזן מיר איבער אין בױבעריק אױף דער דאַטשע, חלילה ניט
אַלײן; יענטל דעם פֿעטער זלמנס האָבן מיר געמאַכט פֿאַר בעל־הביתטע
אין שטוב, און צוליב איר איז שױן פֿאַרבליבן דער פֿעטער זלמן אױך.
דאָס פּאָרפֿאָלק, װאָס איז „געקניפּט און געבונדן“, האָט אַפֿילו אױך
שטאַרק חשק געהאַט איבערצובלײַבן בײַ אונדז איבערן זומער, האָט זײ
מײַן װײַב געגעבן אָנצוהערעניש, אַז עס װעט אין בױבעריק אָן זײ, אם
ירצה השם, אױך זײַן פֿרײלעך, און זײ האָבן גענומען דעם װעג. װוּהין
פֿאָרן מיר ― װײס איך נאָך אַלײן נישט; מסתּמא װעט אונדז שױן דער
דאָקטער אָפּשיקן אַהין, װוּ מע באַדאַרף. און מחמת מיר האַלטן בײַ
אָפּפֿאָרן אין אַזאַ לאַנד, װוּ מע רעדט דײַטש, באַדאַרף מען זיך אָנהײבן
געװײנען מיט זײער שפּראַך און געזעגענען זיך מיט אײַך אױף דײַטש און
זאָגן: „אַדיע! צום װידערזעעניש!“...
געשריבן אין יאָר 1901
|
|
yidishe shrayber 63
Zalmen, ― es volt glaykher geven, ir zolt di klenere kinder ergets
aribertrogn, vorem es vet, shaynt mir, zayn a mabl...
* * *
ikh ayl mikh un farshlis mayn bashraybung fun goles datshe,
makhmes mir haltn, ikh un mayn khaye-etl, heyst dos, bay avekforn
keyn oysland, in di "vareme beder'' arayn. di doktoyrim
gefinen, az mir badarfn beyde trinken azelkhe minem vasern un bodn
zikh in di vareme beder. un agev vilt zikh undz take a bisl
onkukn a velt; meykheteyse, az got helft, me kon, far vos nit?...
di kinder lozn mir iber in boyberik oyf der datshe, kholile nit
aleyn; yentl dem feter zlmns hobn mir gemakht far baleboste
in shtub, un tsulib ir iz shoyn farblibn der feter Zalmen oykh.
dos porfolk, vos iz "geknipt un gebundn'', hot afile oykh
shtark kheyshek gehat ibertsublaybn bay undz ibern zumer, hot zey
mayn vayb gegebn ontsuherenish, az es vet in boyberik on zey, eym
irtsh hashem, oykh zayn freylekh, un zey hobn genumen dem veg. vuhin
forn mir ― veys ikh nokh aleyn nisht; mistome vet undz shoyn der
dokter opshikn ahin, vu me badarf. un makhmes mir haltn bay
opforn in aza land, vu me redt daytsh, badarf men zikh onheybn
geveynen mit zeyer shprakh un gezegenen zikh mit aykh oyf daytsh un
zogn: "adye! tsum viderzeenish!''...
geshribn in yor 1901
|
ייִדישע שרײַבער 63
זלמן, ― עס װאָלט גלײַכער געװען, איר זאָלט די קלענערע קינדער ערגעץ
אַריבערטראָגן, װאָרעם עס װעט, שײַנט מיר, זײַן אַ מבול...
* * *
איך אײַל מיך און פֿאַרשליס מײַן באַשרײַבונג פֿון גלות דאַטשע,
מחמת מיר האַלטן, איך און מײַן חיה־עטל, הײסט דאָס, בײַ אַװעקפֿאָרן
קײן אױסלאַנד, אין די „װאַרעמע בעדער“ אַרײַן. די דאָקטױרים
געפֿינען, אַז מיר באַדאַרפֿן בײדע טרינקען אַזעלכע מינים װאַסערן און באָדן
זיך אין די װאַרעמע בעדער. און אַגבֿ װילט זיך אונדז טאַקע אַ ביסל
אָנקוקן אַ װעלט; מהיכא־תּיתי, אַז גאָט העלפֿט, מע קאָן, פֿאַר װאָס ניט?...
די קינדער לאָזן מיר איבער אין בױבעריק אױף דער דאַטשע, חלילה ניט
אַלײן; יענטל דעם פֿעטער זלמנס האָבן מיר געמאַכט פֿאַר בעל־הביתטע
אין שטוב, און צוליב איר איז שױן פֿאַרבליבן דער פֿעטער זלמן אױך.
דאָס פּאָרפֿאָלק, װאָס איז „געקניפּט און געבונדן“, האָט אַפֿילו אױך
שטאַרק חשק געהאַט איבערצובלײַבן בײַ אונדז איבערן זומער, האָט זײ
מײַן װײַב געגעבן אָנצוהערעניש, אַז עס װעט אין בױבעריק אָן זײ, אם
ירצה השם, אױך זײַן פֿרײלעך, און זײ האָבן גענומען דעם װעג. װוּהין
פֿאָרן מיר ― װײס איך נאָך אַלײן נישט; מסתּמא װעט אונדז שױן דער
דאָקטער אָפּשיקן אַהין, װוּ מע באַדאַרף. און מחמת מיר האַלטן בײַ
אָפּפֿאָרן אין אַזאַ לאַנד, װוּ מע רעדט דײַטש, באַדאַרף מען זיך אָנהײבן
געװײנען מיט זײער שפּראַך און געזעגענען זיך מיט אײַך אױף דײַטש און
זאָגן: „אַדיע! צום װידערזעעניש!“...
געשריבן אין יאָר 1901
|