געשיכטע נומער פֿערצן: מען טאָר נישט זײַן קײן גוטער!
― מע טאָר נישט זײַן קײן גוטער! — מאַכט צו מיר אַ לײַטישער
ייִד מיט אַ גולקע אױף דער נאָז און נעמט בײַ מיר אַ פּאַפּיראָס אױף צו
פֿאַררײכערן. ― הערט איר, װאָס איך זאָג אײַך? מע טאָר נישט זײַן
קײן גוטער! איבער מײַן גוטסקײט, איבער מײַן פּאָדלע װײכן כאַראַקטער,
האָב איך מיר אַלײן אָנגעאַרבעט אַ חתונה, אױסגעהאָדעװעט אַן
אומגליק בײַ זיך אין שטוב, צװײ אומגליקן! איר מעגט דאָס האָרכן!
גאָט האָט מיך געװאָלט מזכּה זײַן מיט אַ מיצװה, האָט ער מיר
צוגעשיקט אַ יתומה מיט אַ יתום. דער אײבערשטער האָט מיך
געשטראָפֿט, מיר נישט געגעבן קײן קינדער, האָב איך מיר אַלײן גענומען;
גענומען פֿרעמדע קינדער, זײ געטאָן גוטס, געמאַכט פֿאַר לײַט, צאָלן זײ
מיר איצטער מיט שטײנער.
קודם דאַרף מען אײַך דערצײלן פֿון דער יתומה, פֿון װאַנען האָט
זיך צו מיר גענומען אַ יתומה? איז אַזױ די מעשׂה. מײַן װײַב האָט
געהאַט אַמאָל אַ שװעסטער, אַ ייִנגערע, פּערל האָט זי געהײסן. איז זי
געװען, פּערל הײסט דאָס, װאָס זאָל איך אײַך זאָגן, אײן פּאַרשױן אין
דער װעלט. זײ זײַנען אַלע שײנע. דאָס הײסט, מײַן װײַב איז נאָך הײַנט
אױך אַ שײנע ייִדענע. פֿאַר זײער שײנקײט פֿלעגט מען זײ נעמען װי זײ
שטײען און גײען, אָפּגילטן. בין איך אײַך נישט אױסן.
אַז זי האָט חתונה געהאַט, די שװעגערין מײַנע, האָט מען געזאָגט,
אַז זי האָט געטראָפֿן אַ שמאַלץ־גרוב, אַ גליק, װאָס טרעפֿט זיך אײן מאָל
אין הונדערט יאָר, אַ גבֿיריש קינד, װאָס האָט באַדאַרפֿט ירשענען אַ
|
|
geshikhte numer fertsn: men tor nisht zayn keyn guter!
― me tor nisht zayn keyn guter! ― makht tsu mir a laytisher
yid mit a gulke oyf der noz un nemt bay mir a papiros oyf tsu
farreykhern. ― hert ir, vos ikh zog aykh? me tor nisht zayn
keyn guter! iber mayn gutskayt, iber mayn podle veykhn kharakter,
hob ikh mir aleyn ongearbet a khasene, oysgehodevet an
umglik bay zikh in shtub, tsvey umglikn! ir megt dos horkhn!
got hot mikh gevolt mezake zayn mit a mitsve, hot er mir
tsugeshikt a yesoyme mit a yosem. der eybershter hot mikh
geshtroft, mir nisht gegebn keyn kinder, hob ikh mir aleyn genumen;
genumen fremde kinder, zey geton guts, gemakht far layt, tsoln zey
mir itster mit shteyner.
koydem darf men aykh dertseyln fun der yesoyme, fun vanen hot
zikh tsu mir genumen a yesoyme? iz azoy di mayse. mayn vayb hot
gehat amol a shvester, a yingere, perl hot zi geheysn. iz zi
geven, perl heyst dos, vos zol ikh aykh zogn, eyn parshoyn in
der velt. zey zaynen ale sheyne. dos heyst, mayn vayb iz nokh haynt
oykh a sheyne yidene. far zeyer sheynkayt flegt men zey nemen vi zey
shteyen un geyen, opgiltn. bin ikh aykh nisht oysn.
az zi hot khasene gehat, di shvegerin mayne, hot men gezogt,
az zi hot getrofn a shmalts-grub, a glik, vos treft zikh eyn mol
in hundert yor, a gevirish kind, vos hot badarft yarshenen a
|
געשיכטע נומער פֿערצן: מען טאָר נישט זײַן קײן גוטער!
― מע טאָר נישט זײַן קײן גוטער! — מאַכט צו מיר אַ לײַטישער
ייִד מיט אַ גולקע אױף דער נאָז און נעמט בײַ מיר אַ פּאַפּיראָס אױף צו
פֿאַררײכערן. ― הערט איר, װאָס איך זאָג אײַך? מע טאָר נישט זײַן
קײן גוטער! איבער מײַן גוטסקײט, איבער מײַן פּאָדלע װײכן כאַראַקטער,
האָב איך מיר אַלײן אָנגעאַרבעט אַ חתונה, אױסגעהאָדעװעט אַן
אומגליק בײַ זיך אין שטוב, צװײ אומגליקן! איר מעגט דאָס האָרכן!
גאָט האָט מיך געװאָלט מזכּה זײַן מיט אַ מיצװה, האָט ער מיר
צוגעשיקט אַ יתומה מיט אַ יתום. דער אײבערשטער האָט מיך
געשטראָפֿט, מיר נישט געגעבן קײן קינדער, האָב איך מיר אַלײן גענומען;
גענומען פֿרעמדע קינדער, זײ געטאָן גוטס, געמאַכט פֿאַר לײַט, צאָלן זײ
מיר איצטער מיט שטײנער.
קודם דאַרף מען אײַך דערצײלן פֿון דער יתומה, פֿון װאַנען האָט
זיך צו מיר גענומען אַ יתומה? איז אַזױ די מעשׂה. מײַן װײַב האָט
געהאַט אַמאָל אַ שװעסטער, אַ ייִנגערע, פּערל האָט זי געהײסן. איז זי
געװען, פּערל הײסט דאָס, װאָס זאָל איך אײַך זאָגן, אײן פּאַרשױן אין
דער װעלט. זײ זײַנען אַלע שײנע. דאָס הײסט, מײַן װײַב איז נאָך הײַנט
אױך אַ שײנע ייִדענע. פֿאַר זײער שײנקײט פֿלעגט מען זײ נעמען װי זײ
שטײען און גײען, אָפּגילטן. בין איך אײַך נישט אױסן.
אַז זי האָט חתונה געהאַט, די שװעגערין מײַנע, האָט מען געזאָגט,
אַז זי האָט געטראָפֿן אַ שמאַלץ־גרוב, אַ גליק, װאָס טרעפֿט זיך אײן מאָל
אין הונדערט יאָר, אַ גבֿיריש קינד, װאָס האָט באַדאַרפֿט ירשענען אַ
|