מען הוליעט: טיפּן װאָס שטאַרבן אָפּ
עטלעכע װערטער װעגן די „הוליאַקעס“
„חבֿרה הוליאַקעס“ ― אַזױ רופֿט מען זײ בײַ אונדז. דאָס זײַנען
ייִדן דװקא שטילע מענטשלעך און דװקא נישקשה פֿון אָרעמעלײַט און
געהערן זיך ניט אָן אַ גאַנץ יאָר אײנס מיטן אַנדערן גאָרנישט ניט; נאָר
אַז עס קומט שׂימחת־תּורה, װערט מען לעבעדיק־פֿרײלעך, און גלײַך װי
מע װאָלט זיך אױפֿגערעדט: מע נעמט זיך אַרום גאַנץ ברידערלעך און
מע גײט איבער די גאַסן, טאַנצנדיק און זינגענדיק פֿרײלעכע ניגונים
און מע מאַכט פֿרײלעך די גאַנצע שטאָט. מע קומט אַרײַן צו אַלע
בעלי־בתּים גוט יום־טובֿ בעטן, מע רײַסט זיך אַרײַן אױך צו די נגידים און
מע מאַכט זײ דעם פֿרײלעכן שׂימחת־תּורהדיקן קידוש, און באין־ברירה
מוז געשטעלט װערן װײַן אױפֿן טיש, אָדער ביר, אָדער פּשוטער בראָנפֿן
מיט פֿאַרבײַסן, אַניט קענען די הוליאַקעס אַלײן נעמען. זײ װײסן, װוּ
װאָס עס שטײט. זײ קענען טרעפֿן צום אױװן און אַרױסנעמען װאָס
ס'איז דאָ, אַרױסציִען פֿון די שאַפֿעס די אײַנגעמאַכטסן, אַראָפּלאָזן זיך
אין קעלער און אַרױפֿטראָגן פֿון דאָרטן די גוטע „נאַליװקעס“ מיט די
שײנע געזאַלצענע אוגערקעס מיט די קלוגע געזײַערטע אַרבוזן, װאָס
שטײען בײַ די נגידים צוגעגרײט אױפֿן װינטער, און נאָך אַזעלכע זאַכן,
װאָס ס'איז גאָרניט צו גלײבן, אַז ייִדן קענען אַזעלכעס טאָן...
דאָס אַלײן איז נאָך גאָרניט. אַמאָל (אױ, אַמאָל!) פֿלעגט מען אַלײן
זײַן שיכּור, װי לוט, און אױך די „נאַטשאַלסטװע“ אָנשיכּורן אַזױ, אַז
זי פֿלעגט טאַנצן מיט אַלע ייִדן, איך בעט אײַך איבער אײַער כּבֿוד, אָן
קאַפּאָטעס בײַם נגיד אױפֿן דאַך. איצט איז שױן אַנדערע יאָרן מיט אַנדערע
|
|
men hulyet: tipn vos shtarbn op
etlekhe verter vegn di "hulyakes''
"khevre hulyakes'' ― azoy ruft men zey bay undz. dos zaynen
yidn davke shtile mentshlekh un davke nishkshh fun oremelayt un
gehern zikh nit on a gants yor eyns mitn andern gornisht nit; nor
az es kumt simkhas-Wurh, vert men lebedik-freylekh, un glaykh vi
me volt zikh oyfgeredt: me nemt zikh arum gants briderlekh un
me geyt iber di gasn, tantsndik un zingendik freylekhe nigunem
un me makht freylekh di gantse shtot. me kumt arayn tsu ale
balebatem gut yum-tuv betn, me rayst zikh arayn oykh tsu di negidem un
me makht zey dem freylekhn simkhas-Wurhdikn kidush, un b#in-brirh
muz geshtelt vern vayn oyfn tish, oder bir, oder pshuter bronfn
mit farbaysn, anit kenen di hulyakes aleyn nemen. zey veysn, vu
vos es shteyt. zey kenen trefn tsum oyvn un aroysnemen vos
s'iz do, aroystsien fun di shafes di ayngemakhtsn, aroplozn zikh
in keler un aroyftrogn fun dortn di gute "nalivkes'' mit di
sheyne gezaltsene ugerkes mit di kluge gezayerte arbuzn, vos
shteyen bay di negidem tsugegreyt oyfn vinter, un nokh azelkhe zakhn,
vos s'iz gornit tsu gleybn, az yidn kenen azelkhes ton...
dos aleyn iz nokh gornit. amol (oy, amol!) flegt men aleyn
zayn shiker, vi lut, un oykh di "natshalstve'' onshikern azoy, az
zi flegt tantsn mit ale yidn, ikh bet aykh iber ayer koved, on
kapotes baym noged oyfn dakh. itst iz shoyn andere yorn mit andere
|
מען הוליעט: טיפּן װאָס שטאַרבן אָפּ
עטלעכע װערטער װעגן די „הוליאַקעס“
„חבֿרה הוליאַקעס“ ― אַזױ רופֿט מען זײ בײַ אונדז. דאָס זײַנען
ייִדן דװקא שטילע מענטשלעך און דװקא נישקשה פֿון אָרעמעלײַט און
געהערן זיך ניט אָן אַ גאַנץ יאָר אײנס מיטן אַנדערן גאָרנישט ניט; נאָר
אַז עס קומט שׂימחת־תּורה, װערט מען לעבעדיק־פֿרײלעך, און גלײַך װי
מע װאָלט זיך אױפֿגערעדט: מע נעמט זיך אַרום גאַנץ ברידערלעך און
מע גײט איבער די גאַסן, טאַנצנדיק און זינגענדיק פֿרײלעכע ניגונים
און מע מאַכט פֿרײלעך די גאַנצע שטאָט. מע קומט אַרײַן צו אַלע
בעלי־בתּים גוט יום־טובֿ בעטן, מע רײַסט זיך אַרײַן אױך צו די נגידים און
מע מאַכט זײ דעם פֿרײלעכן שׂימחת־תּורהדיקן קידוש, און באין־ברירה
מוז געשטעלט װערן װײַן אױפֿן טיש, אָדער ביר, אָדער פּשוטער בראָנפֿן
מיט פֿאַרבײַסן, אַניט קענען די הוליאַקעס אַלײן נעמען. זײ װײסן, װוּ
װאָס עס שטײט. זײ קענען טרעפֿן צום אױװן און אַרױסנעמען װאָס
ס'איז דאָ, אַרױסציִען פֿון די שאַפֿעס די אײַנגעמאַכטסן, אַראָפּלאָזן זיך
אין קעלער און אַרױפֿטראָגן פֿון דאָרטן די גוטע „נאַליװקעס“ מיט די
שײנע געזאַלצענע אוגערקעס מיט די קלוגע געזײַערטע אַרבוזן, װאָס
שטײען בײַ די נגידים צוגעגרײט אױפֿן װינטער, און נאָך אַזעלכע זאַכן,
װאָס ס'איז גאָרניט צו גלײבן, אַז ייִדן קענען אַזעלכעס טאָן...
דאָס אַלײן איז נאָך גאָרניט. אַמאָל (אױ, אַמאָל!) פֿלעגט מען אַלײן
זײַן שיכּור, װי לוט, און אױך די „נאַטשאַלסטװע“ אָנשיכּורן אַזױ, אַז
זי פֿלעגט טאַנצן מיט אַלע ייִדן, איך בעט אײַך איבער אײַער כּבֿוד, אָן
קאַפּאָטעס בײַם נגיד אױפֿן דאַך. איצט איז שױן אַנדערע יאָרן מיט אַנדערע
|