אַ „װיגרישנע בילעט“ (אַ לאָטערײ־צעטל) ― דערצײלונג
א
― בנימטשיק ― דאָס װאַקסט בײַ מיר אַ װיגרישנע בילעט.
אַזױ האָט געזאָגט ישׂראל דער שמשׂ פֿון דער אַלטער שול אױף זײַן זונדל
בנימין, װאָס האָט געהאַט אַ שם פֿאַר אַ גוט ייִנגל נאָך בשעת ער האָט
געלערנט בײַ ירחמיאל־משה דעם מלמד אין חדר. ירחמיאל־משה האָט זיך
גאָר נישט געקאָנט אָפּלױבן פֿון אים.
― אײַער קלײנער ― האָט ער אײנמאָל געזאָגט צו ישׂראל דעם שמשׂ
― איז בײַ מיר, קײן עין־הרע, פֿון די בעסטע. ערשטנס, איז ער אַ
גרױסער מתמיד, אַ װױלער װאָס אַ װױלער הײסט; הײַנט דאָס פּעקל זײַנס,
די תּפֿיסה, מײן איך, דער זכּרון ― איז אַזעלכעס, װאָס מע באַדאַרף עס
זוכן; װען בײַ אים זאָל זײַן דער זכּרון אַזױ װי די תּפֿיסה, מײן איך
פֿאַרקערט, די תּפֿיסה אַזױ װי דער זכּרון ― עהע־הע!
דעם „עהע־הע!“ ציט אױס ירחמיאל־משה דער מלמד מיט אַ ניגון,
און ישׂראל דער שמשׂ װערט ברײטער װי לענגער.
― גאָט זאָל אײַך געבן געזונט און פּרנסה! ― בענטשט ער דעם
מלמד און העלפֿט אים צונױפֿלײגן דעם טלית־ותּפֿילין. דאָס איז גלאַט
אַזױ, אַ מתּנה הײסט דאָס; שׂכר־לימוד פֿאַר זײַן קינד צאָלט ישׂראל דער
שמשׂ גלײַך מיט אַלע באַלעבאַטים, צװײ קאַרבן אַ זמן, אַ חוץ
חנוכּה־געלט און פּורים־געלט, כאָטש ישׂראל דער שמשׂ לעבט אַלײן כּמעט נאָר פֿון
|
|
a "vigrishne bilet'' (a loterey-tsetl) ― dertseylung
#
― bnimtshik ― dos vakst bay mir a vigrishne bilet.
azoy hot gezogt yisroel der shames fun der alter shul oyf zayn zundl
Binyomen, vos hot gehat a shem far a gut yingl nokh bshas er hot
gelernt bay irHmi#l-Moyshe dem melamed in kheyder. irHmi#l-Moyshe hot zikh
gor nisht gekont oploybn fun im.
― ayer kleyner ― hot er eynmol gezogt tsu yisroel dem shames
― iz bay mir, keyn eyn-hre, fun di beste. ershtns, iz er a
groyser masmed, a voyler vos a voyler heyst; haynt dos pekl zayns,
di tfise, meyn ikh, der zikorn ― iz azelkhes, vos me badarf es
zukhn; ven bay im zol zayn der zikorn azoy vi di tfise, meyn ikh
farkert, di tfise azoy vi der zikorn ― ehe-he!
dem "ehe-he!'' tsit oys irHmi#l-Moyshe der melamed mit a nign,
un yisroel der shames vert breyter vi lenger.
― got zol aykh gebn gezunt un parnose! ― bentsht er dem
melamed un helft im tsunoyfleygn dem tliT-utfilen. dos iz glat
azoy, a matone heyst dos; skharlimed far zayn kind tsolt yisroel der
shames glaykh mit ale balebatem, tsvey karbn a zman, a khuts
khaneke-gelt un purim-gelt, khotsh yisroel der shames lebt aleyn kemat nor fun
|
אַ „װיגרישנע בילעט“ (אַ לאָטערײ־צעטל) ― דערצײלונג
א
― בנימטשיק ― דאָס װאַקסט בײַ מיר אַ װיגרישנע בילעט.
אַזױ האָט געזאָגט ישׂראל דער שמשׂ פֿון דער אַלטער שול אױף זײַן זונדל
בנימין, װאָס האָט געהאַט אַ שם פֿאַר אַ גוט ייִנגל נאָך בשעת ער האָט
געלערנט בײַ ירחמיאל־משה דעם מלמד אין חדר. ירחמיאל־משה האָט זיך
גאָר נישט געקאָנט אָפּלױבן פֿון אים.
― אײַער קלײנער ― האָט ער אײנמאָל געזאָגט צו ישׂראל דעם שמשׂ
― איז בײַ מיר, קײן עין־הרע, פֿון די בעסטע. ערשטנס, איז ער אַ
גרױסער מתמיד, אַ װױלער װאָס אַ װױלער הײסט; הײַנט דאָס פּעקל זײַנס,
די תּפֿיסה, מײן איך, דער זכּרון ― איז אַזעלכעס, װאָס מע באַדאַרף עס
זוכן; װען בײַ אים זאָל זײַן דער זכּרון אַזױ װי די תּפֿיסה, מײן איך
פֿאַרקערט, די תּפֿיסה אַזױ װי דער זכּרון ― עהע־הע!
דעם „עהע־הע!“ ציט אױס ירחמיאל־משה דער מלמד מיט אַ ניגון,
און ישׂראל דער שמשׂ װערט ברײטער װי לענגער.
― גאָט זאָל אײַך געבן געזונט און פּרנסה! ― בענטשט ער דעם
מלמד און העלפֿט אים צונױפֿלײגן דעם טלית־ותּפֿילין. דאָס איז גלאַט
אַזױ, אַ מתּנה הײסט דאָס; שׂכר־לימוד פֿאַר זײַן קינד צאָלט ישׂראל דער
שמשׂ גלײַך מיט אַלע באַלעבאַטים, צװײ קאַרבן אַ זמן, אַ חוץ
חנוכּה־געלט און פּורים־געלט, כאָטש ישׂראל דער שמשׂ לעבט אַלײן כּמעט נאָר פֿון
|