דוד מלך ישׂראל
אַ בילד לכּבֿוד שׂימחת־תּורה
אַ קורצע הקדמה
אַלטע בילדער פֿון פֿאַרצײַטן! שטײט אױף, זײַט מוחל, פֿון אײַערע
קבֿרים, איר זײַט שױן לאַנג אָפּגעשטאָרבן פֿאַר אונדזער יוגנט. אַן עבֿירה.
די צײַט שטײט ניט. בילדער בײַטן זיך. אײן דור טרײַבט דעם אַנדערן.
אונדזערע קינדער װעלן פֿון אײַך ניט װיסן. אינאײנעם מיט מיר װעט
איר אַװעק אין קבֿר, פֿאַרפֿאַלן װערן אפֿשר אױף אײביק. גלײַך װי איר זײַט
גאָר קײנמאָל אױף דער װעלט ניט געװעזן. שטײט אױף, שטײט אױף,
לאָמיך אײַך אײן מאָל כאָטש דורכפֿירן פֿאַרבײַ זײערע אױגן. לאָזן זײ
אײַך אָנקוקן, אונדזערע קינדער, און לאָזן זײ דערצײלן דעם דור, אַז
ס'איז געװען אַמאָל בײַ אונדז אַזעלכע, װי איר, אַז איר זײַט חלילה ניט
קײן אױסגעטראַכטע פֿונעם קאָפּ, אַז איר האָט אַמאָל געלעבט אױף דער
װעלט און אַז זײ קערן זיך אָן מיט אײַך גאַנץ נאָענטע קרובֿים, ―
אײַערע אײגענע אור־אור־אײניקלעך...
א
שטאַרק געקרײַזלטע באָרד און פּאות, װײַס װי געפֿאַלענער שנײ,
אַ נאַפּאָלעאָנקע )אַ פֿאַרצײַטיקער מין היטל( אױפֿן קאָפּ, אַ לאַנגער
גראָבער שטעקן אין די הענט מיט אַ בײנערנע האַלקע, אַ זאַק אױף די
פּלײצעס. אײַנגעבױגן ביז צו דער ערד, גײט ער אַלע ערבֿ שבת און אַלע ערבֿ
יום־טובֿ פֿון שטוב צו שטוב צונױפֿנעמען קױלעטש פֿאַר די אָרעמע
ייִדישע אַרעסטאַנטן, װאָס אין טורמע.
|
|
Doved meylekh yisroel
a bild lekoved simkhas-Wurh
a kurtse hakdome
alte bilder fun fartsaytn! shteyt oyf, zayt moykhl, fun ayere
kvorem, ir zayt shoyn lang opgeshtorbn far undzer yugnt. an aveyre.
di tsayt shteyt nit. bilder baytn zikh. eyn dor traybt dem andern.
undzere kinder veln fun aykh nit visn. in#eynem mit mir vet
ir avek in keyver, farfaln vern efsher oyf eybik. glaykh vi ir zayt
gor keynmol oyf der velt nit gevezn. shteyt oyf, shteyt oyf,
lomikh aykh eyn mol khotsh durkhfirn farbay zeyere oygn. lozn zey
aykh onkukn, undzere kinder, un lozn zey dertseyln dem dor, az
s'iz geven amol bay undz azelkhe, vi ir, az ir zayt kholile nit
keyn oysgetrakhte funem kop, az ir hot amol gelebt oyf der
velt un az zey kern zikh on mit aykh gants noente kroyvem, ―
ayere eygene ur-ur-eyniklekh...
#
shtark gekrayzlte bord un peyes, vays vi gefalener shney,
a napoleonke )a fartsaytiker min hitl( oyfn kop, a langer
grober shtekn in di hent mit a beynerne halke, a zak oyf di
pleytses. ayngeboygn biz tsu der erd, geyt er ale orev shabes un ale orev
yum-tuv fun shtub tsu shtub tsunoyfnemen koyletsh far di oreme
yidishe arestantn, vos in turme.
|
דוד מלך ישׂראל
אַ בילד לכּבֿוד שׂימחת־תּורה
אַ קורצע הקדמה
אַלטע בילדער פֿון פֿאַרצײַטן! שטײט אױף, זײַט מוחל, פֿון אײַערע
קבֿרים, איר זײַט שױן לאַנג אָפּגעשטאָרבן פֿאַר אונדזער יוגנט. אַן עבֿירה.
די צײַט שטײט ניט. בילדער בײַטן זיך. אײן דור טרײַבט דעם אַנדערן.
אונדזערע קינדער װעלן פֿון אײַך ניט װיסן. אינאײנעם מיט מיר װעט
איר אַװעק אין קבֿר, פֿאַרפֿאַלן װערן אפֿשר אױף אײביק. גלײַך װי איר זײַט
גאָר קײנמאָל אױף דער װעלט ניט געװעזן. שטײט אױף, שטײט אױף,
לאָמיך אײַך אײן מאָל כאָטש דורכפֿירן פֿאַרבײַ זײערע אױגן. לאָזן זײ
אײַך אָנקוקן, אונדזערע קינדער, און לאָזן זײ דערצײלן דעם דור, אַז
ס'איז געװען אַמאָל בײַ אונדז אַזעלכע, װי איר, אַז איר זײַט חלילה ניט
קײן אױסגעטראַכטע פֿונעם קאָפּ, אַז איר האָט אַמאָל געלעבט אױף דער
װעלט און אַז זײ קערן זיך אָן מיט אײַך גאַנץ נאָענטע קרובֿים, ―
אײַערע אײגענע אור־אור־אײניקלעך...
א
שטאַרק געקרײַזלטע באָרד און פּאות, װײַס װי געפֿאַלענער שנײ,
אַ נאַפּאָלעאָנקע )אַ פֿאַרצײַטיקער מין היטל( אױפֿן קאָפּ, אַ לאַנגער
גראָבער שטעקן אין די הענט מיט אַ בײנערנע האַלקע, אַ זאַק אױף די
פּלײצעס. אײַנגעבױגן ביז צו דער ערד, גײט ער אַלע ערבֿ שבת און אַלע ערבֿ
יום־טובֿ פֿון שטוב צו שטוב צונױפֿנעמען קױלעטש פֿאַר די אָרעמע
ייִדישע אַרעסטאַנטן, װאָס אין טורמע.
|