72
זומערדיקע ראָמאַנען
1. „ארץ־ישׂראל“ און „פּאַלעסטינע“
פֿון זינט איך געדענק כּתרילעװקע איז די שטאָט געװען אַ שטאָט,
װי אַלע שטעט. װינטער איז מען געזעסן בײַ פֿאַרהאַקטע פֿענצטער,
זומער ― בײַ אַראָפּגעלאָזטע פֿאָרהענגלעך און פֿאַרמאַכטע לאָדן, און אַז
ס'איז געװען שטאַרק הײס, און די זון האָט שטאַרק דעקוטשעט, האָט
מען זיך באַהאַלטן אין די קעלערס, בײַנאַכט געשלאָפֿן אין דרױסן,
געפֿאָכעט מיט דער נשמה ― און גאָרנישט. מען איז ניט געשטאָרבן. דאָס
הײסט, שטאַרבן איז מען געשטאָרבן, נאָר ניט פֿון דער זון, ניט פֿון דעם,
װאָס ס'איז הײס אין דרױסן. איצט, זאָלט איר אָנקוקן, אַז עס קומט
זומער, איז אַ בהלה אױף די כּתרילעװקער ייִדן. עס װערט זײ הײס אין שטאָט,
הײס און דושנע, און מע רעדט שױן נאָר װעגן לופֿט, װעגן
„װאָזדוך [воздух: פֿרישע לופֿט]“,
װעגן אַרױספֿאָרן אױף אַ „דאַטשע“. און פֿאָרן דאַרף מען דאָרט ניט גאָט
װײס װוּהין. זײ, די כּתרילעװקער, האָבן די דאַטשע, ברוד השם, בײַ זיך
אונטער דער נאָז, טאַקע אין כּתרילעװקע. דאָס הײסט, ניט אין שטאָט
גופֿא, נאָר נישט װײַט פֿון שטאָט ― אױף דער „סלאָבאָדקע“. דאָס איז
די אַלטע כּתרילעװקער סלאָבאָדקע, װוּ מיר, חדר־ייִנגלעך, פֿלעגן אַמאָל,
אָנגעװאָפֿנט מיט הילצערנע שװערדן און מיט געפֿאַרבטע ראָדביקסלעך,
אַרױסגײן מלחמה האַלטן, אַז ס'איז געקומען ל″ג־בעומר. הײַנט איז
די סלאָבאָדקע גאָרנישט צו דערקענען. פֿריִער האָט דאָס געהערט צו די
גױים, הײַנט געהערט עס שױן צו די ייִדן. דאָס הײסט, געהערן געהערט
|
|
72
zumerdike romanen
1. "#rts-yisroel'' un "palestine''
fun zint ikh gedenk KTrilevke iz di shtot geven a shtot,
vi ale shtet. vinter iz men gezesn bay farhakte fentster,
zumer ― bay aropgelozte forhenglekh un farmakhte lodn, un az
s'iz geven shtark heys, un di zun hot shtark dekutshet, hot
men zikh bahaltn in di kelers, baynakht geshlofn in droysn,
gefokhet mit der neshome ― un gornisht. men iz nit geshtorbn. dos
heyst, shtarbn iz men geshtorbn, nor nit fun der zun, nit fun dem,
vos s'iz heys in droysn. itst, zolt ir onkukn, az es kumt
zumer, iz a behole oyf di KTrilevker yidn. es vert zey heys in shtot,
heys un dushne, un me redt shoyn nor vegn luft, vegn
"vozdukh [воздух: frishe luft]'',
vegn aroysforn oyf a "datshe''. un forn darf men dort nit got
veys vuhin. zey, di KTrilevker, hobn di datshe, brud hashem, bay zikh
unter der noz, take in KTrilevke. dos heyst, nit in shtot
gufe, nor nisht vayt fun shtot ― oyf der "slobodke''. dos iz
di alte KTrilevker slobodke, vu mir, kheyder-yinglekh, flegn amol,
ongevofnt mit hiltserne shverdn un mit gefarbte rodbikslekh,
aroysgeyn milkhome haltn, az s'iz gekumen l″g-beumr. haynt iz
di slobodke gornisht tsu derkenen. frier hot dos gehert tsu di
goyem, haynt gehert es shoyn tsu di yidn. dos heyst, gehern gehert
|
72
זומערדיקע ראָמאַנען
1. „ארץ־ישׂראל“ און „פּאַלעסטינע“
פֿון זינט איך געדענק כּתרילעװקע איז די שטאָט געװען אַ שטאָט,
װי אַלע שטעט. װינטער איז מען געזעסן בײַ פֿאַרהאַקטע פֿענצטער,
זומער ― בײַ אַראָפּגעלאָזטע פֿאָרהענגלעך און פֿאַרמאַכטע לאָדן, און אַז
ס'איז געװען שטאַרק הײס, און די זון האָט שטאַרק דעקוטשעט, האָט
מען זיך באַהאַלטן אין די קעלערס, בײַנאַכט געשלאָפֿן אין דרױסן,
געפֿאָכעט מיט דער נשמה ― און גאָרנישט. מען איז ניט געשטאָרבן. דאָס
הײסט, שטאַרבן איז מען געשטאָרבן, נאָר ניט פֿון דער זון, ניט פֿון דעם,
װאָס ס'איז הײס אין דרױסן. איצט, זאָלט איר אָנקוקן, אַז עס קומט
זומער, איז אַ בהלה אױף די כּתרילעװקער ייִדן. עס װערט זײ הײס אין שטאָט,
הײס און דושנע, און מע רעדט שױן נאָר װעגן לופֿט, װעגן
„װאָזדוך [воздух: פֿרישע לופֿט]“,
װעגן אַרױספֿאָרן אױף אַ „דאַטשע“. און פֿאָרן דאַרף מען דאָרט ניט גאָט
װײס װוּהין. זײ, די כּתרילעװקער, האָבן די דאַטשע, ברוד השם, בײַ זיך
אונטער דער נאָז, טאַקע אין כּתרילעװקע. דאָס הײסט, ניט אין שטאָט
גופֿא, נאָר נישט װײַט פֿון שטאָט ― אױף דער „סלאָבאָדקע“. דאָס איז
די אַלטע כּתרילעװקער סלאָבאָדקע, װוּ מיר, חדר־ייִנגלעך, פֿלעגן אַמאָל,
אָנגעװאָפֿנט מיט הילצערנע שװערדן און מיט געפֿאַרבטע ראָדביקסלעך,
אַרױסגײן מלחמה האַלטן, אַז ס'איז געקומען ל″ג־בעומר. הײַנט איז
די סלאָבאָדקע גאָרנישט צו דערקענען. פֿריִער האָט דאָס געהערט צו די
גױים, הײַנט געהערט עס שױן צו די ייִדן. דאָס הײסט, געהערן געהערט
|