פֿאַרבענקט אַהײם
נישטאָ אײן זאַך אױף דער װעלט, װאָס מע זאָל דערפֿון נישט װיסן
אין כּתרילעװקע; נישטאָ אײן נײַס אױף דער װעלט, װאָס מע זאָל
דערפֿון נישט געװאָר װערן בײַ די קלײנע מענטשעלעך.
אמת, אַז עס קומט אָן אַהין, קומט דאָס אָן שױן אַביסל שפּעטלעך
און נישט פֿון דער ערשטער האַנט ― נו, װאָס זשע איז? אַן אומגליק
אַ גרױסער? אַדרבא, מיר דאַכט, אַז ס'איז גאָר אַ מעלה, די גרעסטע
מעלה.
װאָרעם, צװישן אונדז רײדנדיק, װאָס האָבן, אַ שטײגער, די
כּתרילעװקער ייִדן צו פֿאַרלירן, אַז זײ װעלן געװאָר װערן די הײַנטיקע
נײַעסן, די בשׂורות־טובֿות, ישועות־ונחמות, װאָס לאָזן זיך הערן אױף דער
װעלט, חלילה־וחס, שפּעטער מיט אַ חודש אָדער מיט צװײ, און אַפֿילו
מיט אַ יאָר שפּעטער? ― אַ גרױסער אומגליק!
הקיצור, די כּתרילעװקער קלײנע מענטשעלעך זײַנען געװאָר
געװאָרן, ― אַפֿילו אַביסל שפּעטלעך ― אַז ס'איז דאָ אַ װאָרט, װאָס
הײסט ציוניזם.
תּחילת האָט נישט יעדער פֿאַרשטאַנען אַקוראַט װאָס איז די טײַטש
„ציוניזם“. שפּעטער, אַז מע האָט אָנגעשמעקט אין כּתרילעװקע דעם
פּשט פֿון „ציוניזם“, אַז עס נעמט זיך פֿון „ציון“ װאָס אין סידור, און
אַז ציוניסטן איז אַזאַ מין חבֿרה, װאָס האָבן חשק איבערפּעקלען אַלע ייִדן
קײן ארץ־ישׂראל, איז געװאָרן אין שטאָט, װאָס זאָל איך אײַך זאָגן?
― חוכא־וטלולא! מע האָט זיך געהאַלטן בײַ די זײַטן. זײערע
געלעכטערן, מײן איך, האָט מען באַדאַרפֿט הערן פֿאַר אַ מײַל, און די
גלײַכװערטלעך, װאָס זײַנען געפֿלױגן אױף רב הערצל דעם דאָקטאָר, אױף דעם
דאָקטאָר גאָרדען [אהרן דוד גורדון 1856-1922]
און אױף אַלע איבעריקע דאָקטױרים, װאָלט כּדאַי געװען,
|
|
farbenkt aheym
nishto eyn zakh oyf der velt, vos me zol derfun nisht visn
in KTrilevke; nishto eyn nays oyf der velt, vos me zol
derfun nisht gevor vern bay di kleyne mentshelekh.
emes, az es kumt on ahin, kumt dos on shoyn abisl shpetlekh
un nisht fun der ershter hant ― nu, vos zhe iz? an umglik
a groyser? aderabe, mir dakht, az s'iz gor a mayle, di greste
mayle.
vorem, tsvishn undz reydndik, vos hobn, a shteyger, di
KTrilevker yidn tsu farlirn, az zey veln gevor vern di hayntike
nayesn, di bsures-tuBuT, yeshues-unHmuT, vos lozn zikh hern oyf der
velt, kholile-uHs, shpeter mit a khoydesh oder mit tsvey, un afile
mit a yor shpeter? ― a groyser umglik!
hakitser, di KTrilevker kleyne mentshelekh zaynen gevor
gevorn, ― afile abisl shpetlekh ― az s'iz do a vort, vos
heyst tsyunizm.
tkhiles hot nisht yeder farshtanen akurat vos iz di taytsh
"tsyunizm''. shpeter, az me hot ongeshmekt in KTrilevke dem
pshat fun "tsyunizm'', az es nemt zikh fun "tsiyen'' vos in sider, un
az tsyunistn iz aza min khevre, vos hobn kheyshek iberpeklen ale yidn
keyn #rts-yisroel, iz gevorn in shtot, vos zol ikh aykh zogn?
― khukheutlule! me hot zikh gehaltn bay di zaytn. zeyere
gelekhtern, meyn ikh, hot men badarft hern far a mayl, un di
glaykhvertlekh, vos zaynen gefloygn oyf reb hertsl dem doktor, oyf dem
doktor gorden [#hrn Doved gurdun 1856-1922]
un oyf ale iberike doktoyrim, volt keday geven,
|
פֿאַרבענקט אַהײם
נישטאָ אײן זאַך אױף דער װעלט, װאָס מע זאָל דערפֿון נישט װיסן
אין כּתרילעװקע; נישטאָ אײן נײַס אױף דער װעלט, װאָס מע זאָל
דערפֿון נישט געװאָר װערן בײַ די קלײנע מענטשעלעך.
אמת, אַז עס קומט אָן אַהין, קומט דאָס אָן שױן אַביסל שפּעטלעך
און נישט פֿון דער ערשטער האַנט ― נו, װאָס זשע איז? אַן אומגליק
אַ גרױסער? אַדרבא, מיר דאַכט, אַז ס'איז גאָר אַ מעלה, די גרעסטע
מעלה.
װאָרעם, צװישן אונדז רײדנדיק, װאָס האָבן, אַ שטײגער, די
כּתרילעװקער ייִדן צו פֿאַרלירן, אַז זײ װעלן געװאָר װערן די הײַנטיקע
נײַעסן, די בשׂורות־טובֿות, ישועות־ונחמות, װאָס לאָזן זיך הערן אױף דער
װעלט, חלילה־וחס, שפּעטער מיט אַ חודש אָדער מיט צװײ, און אַפֿילו
מיט אַ יאָר שפּעטער? ― אַ גרױסער אומגליק!
הקיצור, די כּתרילעװקער קלײנע מענטשעלעך זײַנען געװאָר
געװאָרן, ― אַפֿילו אַביסל שפּעטלעך ― אַז ס'איז דאָ אַ װאָרט, װאָס
הײסט <<ציוניזם>>.
תּחילת האָט נישט יעדער פֿאַרשטאַנען אַקוראַט װאָס איז די טײַטש
„ציוניזם“. שפּעטער, אַז מע האָט אָנגעשמעקט אין כּתרילעװקע דעם
פּשט פֿון „ציוניזם“, אַז עס נעמט זיך פֿון „ציון“ װאָס אין סידור, און
אַז ציוניסטן איז אַזאַ מין חבֿרה, װאָס האָבן חשק איבערפּעקלען אַלע ייִדן
קײן ארץ־ישׂראל, איז געװאָרן אין שטאָט, װאָס זאָל איך אײַך זאָגן?
― חוכא־וטלולא! מע האָט זיך געהאַלטן בײַ די זײַטן. זײערע
געלעכטערן, מײן איך, האָט מען באַדאַרפֿט הערן פֿאַר אַ מײַל, און די
גלײַכװערטלעך, װאָס זײַנען געפֿלױגן אױף רב הערצל דעם דאָקטאָר, אױף דעם
דאָקטאָר גאָרדען [אהרן דוד גורדון 1856-1922]
און אױף אַלע איבעריקע דאָקטױרים, װאָלט כּדאַי געװען,
|