VII
די כאַליאַסטרע אױף דער אַרבעט
― א ―
איך האָב אײַך געהאַט דערצײלט, אַז מיר זײַנען אַרײַנגעקומען צו
אונדזער שכנה פּעסיע די גראָבע און צו איר מאַן משה דעם אײַנבינדער
אין ניו־יאָרק, האָבן מיר פֿון זײער גאַנצער כאַליאַסטרע קײנעם ניט
געטראָפֿן אין דער הײם. װאָס איז די מעשׂה? ― די כאַליאַסטרע איז אױף
דער אַרבעט. נאָר אײדער איך װעל אײַך גײן דערצײלן, װאָס פֿאַר אַן
אַרבעט יעדער פֿון זײ האָט, באַדאַרף מען אײַך פֿריִער באַשרײַבן, װי אַזױ
אַ ייִד אַן אײַנבינדער פֿאַרגינט זיך צו זיצן אין אַמעריקע. ערשטנס, די
שטוב. בײַ אונדז אין שטעטל װאָלט פּעסיע די גראָבע גאָר מורא געהאַט
אַרױפֿצוקלעטערן אַזױ הױך. מע גײט און מע גײט און מע גײט אפֿשר
אױף הונדערט טרעפּ, ביז מע קומט אַרײַן אין אַ דירה־מלוכה. חדרים און
חדרימלעך אָן אַ שיעור. דאָ הײסט עס „רומס [rooms: דירות]“.
אין יעדן רום ―
בעטלעך מיט קאָלדרעס, מיט פֿאָרהענגלעך אױף די פֿענצטער, און אײן רום,
װאָס מע רופֿט דאָס „קיטשען [kitchen: קיך]“.
בײַ אונדז הײסט עס קיך. נאָר קײן אױװן
איז ניטאָ. אַן אײַזערנע פּליטע מיט לעכער אױף צו קאָכן, און װאַסער
צאַפּט זיך דאָ פֿון דער װאַנט. קאַלט װאַסער און הײס װאַסער ― װיפֿל
איר װילט! איר דאַרפֿט נאָר געבן אַ דרײ מיטן קראַן ― און פֿאַרטיק.
― ב ―
שפּעטער, אַז מײַן ברודער אליהו און זײַן װײַב ברכה זײַנען
געקומען צו אונדז געװױרע װערן, װאָס מיר מאַכן, האָט אים אונדזער חבֿר
פּיניע אָנגענומען פֿאַר אַ האַנט, אַרײַנגעפֿירט אין קיטשען, באַװיזן די
|
|
Vayay
di khalyastre oyf der arbet
― # ―
ikh hob aykh gehat dertseylt, az mir zaynen arayngekumen tsu
undzer shkheyne pesye di grobe un tsu ir man Moyshe dem aynbinder
in nyu-york, hobn mir fun zeyer gantser khalyastre keynem nit
getrofn in der heym. vos iz di mayse? ― di khalyastre iz oyf
der arbet. nor eyder ikh vel aykh geyn dertseyln, vos far an
arbet yeder fun zey hot, badarf men aykh frier bashraybn, vi azoy
a yid an aynbinder fargint zikh tsu zitsn in amerike. ershtns, di
shtub. bay undz in shtetl volt pesye di grobe gor moyre gehat
aroyftsukletern azoy hoykh. me geyt un me geyt un me geyt efsher
oyf hundert trep, biz me kumt arayn in a dirh-mlukhh. khadorem un
khadoremlekh on a shiyer. do heyst es "rums [rooms: dires]''.
in yedn rum ―
betlekh mit koldres, mit forhenglekh oyf di fentster, un eyn rum,
vos me ruft dos "kitshen [kittshen: kikh]''.
bay undz heyst es kikh. nor keyn oyvn
iz nito. an ayzerne plite mit lekher oyf tsu kokhn, un vaser
tsapt zikh do fun der vant. kalt vaser un heys vaser ― vifl
ir vilt! ir darft nor gebn a drey mitn kran ― un fartik.
― b ―
shpeter, az mayn bruder Elye un zayn vayb brokhe zaynen
gekumen tsu undz gevoyre vern, vos mir makhn, hot im undzer khaver
pinye ongenumen far a hant, arayngefirt in kitshen, bavizn di
|
VII
די כאַליאַסטרע אױף דער אַרבעט
― א ―
איך האָב אײַך געהאַט דערצײלט, אַז מיר זײַנען אַרײַנגעקומען צו
אונדזער שכנה פּעסיע די גראָבע און צו איר מאַן משה דעם אײַנבינדער
אין ניו־יאָרק, האָבן מיר פֿון זײער גאַנצער כאַליאַסטרע קײנעם ניט
געטראָפֿן אין דער הײם. װאָס איז די מעשׂה? ― די כאַליאַסטרע איז אױף
דער אַרבעט. נאָר אײדער איך װעל אײַך גײן דערצײלן, װאָס פֿאַר אַן
אַרבעט יעדער פֿון זײ האָט, באַדאַרף מען אײַך פֿריִער באַשרײַבן, װי אַזױ
אַ ייִד אַן אײַנבינדער פֿאַרגינט זיך צו זיצן אין אַמעריקע. ערשטנס, די
שטוב. בײַ אונדז אין שטעטל װאָלט פּעסיע די גראָבע גאָר מורא געהאַט
אַרױפֿצוקלעטערן אַזױ הױך. מע גײט און מע גײט און מע גײט אפֿשר
אױף הונדערט טרעפּ, ביז מע קומט אַרײַן אין אַ דירה־מלוכה. חדרים און
חדרימלעך אָן אַ שיעור. דאָ הײסט עס „רומס [rooms: דירות]“.
אין יעדן רום ―
בעטלעך מיט קאָלדרעס, מיט פֿאָרהענגלעך אױף די פֿענצטער, און אײן רום,
װאָס מע רופֿט דאָס „קיטשען [kitchen: קיך]“.
בײַ אונדז הײסט עס קיך. נאָר קײן אױװן
איז ניטאָ. אַן אײַזערנע פּליטע מיט לעכער אױף צו קאָכן, און װאַסער
צאַפּט זיך דאָ פֿון דער װאַנט. קאַלט װאַסער און הײס װאַסער ― װיפֿל
איר װילט! איר דאַרפֿט נאָר געבן אַ דרײ מיטן קראַן ― און פֿאַרטיק.
― ב ―
שפּעטער, אַז מײַן ברודער אליהו און זײַן װײַב ברכה זײַנען
געקומען צו אונדז געװױרע װערן, װאָס מיר מאַכן, האָט אים אונדזער חבֿר
פּיניע אָנגענומען פֿאַר אַ האַנט, אַרײַנגעפֿירט אין קיטשען, באַװיזן די
|