XXI
זײַ געזונט, אַנטװערפּן!
― א ―
קײן שטאָט האָט מיר אַזױ נישט באַנג געטאָן אַװעקצוּװאַרפֿן, װי
די שטאָט אַנטװערפּן. און נישט אַזױ די שטאָט, װי די מענטשן. און
נישט אַזױ די מענטשן פֿון אַנטװערפּן, װי די כאַליאַסטרע עמיגראַנטן.
און נישט אַזױ די כאַליאַסטרע אַלײן, װי מײנע חבֿרים און חבֿרטעס.
אַ סך זײַנען זיך צעפֿאָרן פֿריִער. ושתּי, אַלטע, מאָטל דער גרױסער ―
די זײַנען שױן לאַנג אין אַמעריקע, מאַכן אַלע אַ לעבן. געבליבן איז נאָר
מענדל דער בר־מיצװה בחור. (ברכה האָט אים געשענקט אַ צונעמעניש
„דער לאָשיק“.) און גאָלדעלע דאָס מײדל מיט די קאַליע אױגן איז
געבליבן. װײַטער קײנער נישט. װאָס װעט טאָן די „עזרה“, די װאָס העלפֿט
די עמיגראַנטן? װעמען װעט זי העלפֿן? עס טוט מיר באַנג אַנטװערפּן.
איך װעל בענקען נאָך אַנטװערפּן. אַ װױלע שטאָט, װױלע מענטשן. אַלע
האַנדלען מיט בריליאַנטן. אַלע טראָגן זיך אַרום מיט שטײנער. אַלע
קענען די מלאָכה: שנײַדן, קליװן, שלײַפֿן שטײנער. װעמען איר
באַגעגנט, איז ער אָדער אַ שטײנשנײַדער, אָדער אַ קליװער, אָדער אַ
שלײַפֿער. אַ סך ייִנגלעך פֿון אונדזער כאַליאַסטרע זײַנען דאָ פֿאַרבליבן,
געװאָרן שטײנשנײַדער. מיר זאָלן זיך אַזױ נישט רײַסן קײן אַמעריקע,
װאָלט מען מיך אױך אַװעקגעגעבן צו דער אַרבעט, געמאַכט פֿון מיר
אַ שטײנשנײַדער. מײַן ברודער אליהון איז געפֿעלן די מלאָכה. אונדזער
חבֿר פּיניען אױך. זײ זאָלן זײַן, זאָגן זײ, אַ ביסעלע ייִנגער, װאָלטן זײ אַלײן
גענומען זיך צו דער אַרבעט ― שלײַפֿן שטײנער. ברכה לאַכט פֿון זײ.
זי זאָגט, אַז שטײנער איז גוט צו טראָגן, ניט צו שלײַפֿן. פּיניעס װײַב
טײַבל האַלט מיט איר. טײַבל איז אױך אַ בעלן אױף צו אָנטאָן שטײנער.
|
|
XXay
zay gezunt, antverpn!
― # ―
keyn shtot hot mir azoy nisht bang geton avektsuvarfn, vi
di shtot antverpn. un nisht azoy di shtot, vi di mentshn. un
nisht azoy di mentshn fun antverpn, vi di khalyastre emigrantn.
un nisht azoy di khalyastre aleyn, vi meyne khaveyrem un khavertes.
a sakh zaynen zikh tseforn frier. ushWi, alte, motl der groyser ―
di zaynen shoyn lang in amerike, makhn ale a lebn. geblibn iz nor
mendl der barmitsve bokher. (brokhe hot im geshenkt a tsunemenish
"der loshik''.) un goldele dos meydl mit di kalye oygn iz
geblibn. vayter keyner nisht. vos vet ton di "azore'', di vos helft
di emigrantn? vemen vet zi helfn? es tut mir bang antverpn.
ikh vel benken nokh antverpn. a voyle shtot, voyle mentshn. ale
handlen mit brilyantn. ale trogn zikh arum mit shteyner. ale
kenen di melokhe: shnaydn, klivn, shlayfn shteyner. vemen ir
bagegnt, iz er oder a shteynshnayder, oder a kliver, oder a
shlayfer. a sakh yinglekh fun undzer khalyastre zaynen do farblibn,
gevorn shteynshnayder. mir zoln zikh azoy nisht raysn keyn amerike,
volt men mikh oykh avekgegebn tsu der arbet, gemakht fun mir
a shteynshnayder. mayn bruder #lihun iz gefeln di melokhe. undzer
khaver pinyen oykh. zey zoln zayn, zogn zey, a bisele yinger, voltn zey aleyn
genumen zikh tsu der arbet ― shlayfn shteyner. brokhe lakht fun zey.
zi zogt, az shteyner iz gut tsu trogn, nit tsu shlayfn. pinyes vayb
taybl halt mit ir. taybl iz oykh a baln oyf tsu onton shteyner.
|
XXI
זײַ געזונט, אַנטװערפּן!
― א ―
קײן שטאָט האָט מיר אַזױ נישט באַנג געטאָן אַװעקצוּװאַרפֿן, װי
די שטאָט אַנטװערפּן. און נישט אַזױ די שטאָט, װי די מענטשן. און
נישט אַזױ די מענטשן פֿון אַנטװערפּן, װי די כאַליאַסטרע עמיגראַנטן.
און נישט אַזױ די כאַליאַסטרע אַלײן, װי מײנע חבֿרים און חבֿרטעס.
אַ סך זײַנען זיך צעפֿאָרן פֿריִער. ושתּי, אַלטע, מאָטל דער גרױסער ―
די זײַנען שױן לאַנג אין אַמעריקע, מאַכן אַלע אַ לעבן. געבליבן איז נאָר
מענדל דער בר־מיצװה בחור. (ברכה האָט אים געשענקט אַ צונעמעניש
„דער לאָשיק“.) און גאָלדעלע דאָס מײדל מיט די קאַליע אױגן איז
געבליבן. װײַטער קײנער נישט. װאָס װעט טאָן די „עזרה“, די װאָס העלפֿט
די עמיגראַנטן? װעמען װעט זי העלפֿן? עס טוט מיר באַנג אַנטװערפּן.
איך װעל בענקען נאָך אַנטװערפּן. אַ װױלע שטאָט, װױלע מענטשן. אַלע
האַנדלען מיט בריליאַנטן. אַלע טראָגן זיך אַרום מיט שטײנער. אַלע
קענען די מלאָכה: שנײַדן, קליװן, שלײַפֿן שטײנער. װעמען איר
באַגעגנט, איז ער אָדער אַ שטײנשנײַדער, אָדער אַ קליװער, אָדער אַ
שלײַפֿער. אַ סך ייִנגלעך פֿון אונדזער כאַליאַסטרע זײַנען דאָ פֿאַרבליבן,
געװאָרן שטײנשנײַדער. מיר זאָלן זיך אַזױ נישט רײַסן קײן אַמעריקע,
װאָלט מען מיך אױך אַװעקגעגעבן צו דער אַרבעט, געמאַכט פֿון מיר
אַ שטײנשנײַדער. מײַן ברודער אליהון איז געפֿעלן די מלאָכה. אונדזער
חבֿר פּיניען אױך. זײ זאָלן זײַן, זאָגן זײ, אַ ביסעלע ייִנגער, װאָלטן זײ אַלײן
גענומען זיך צו דער אַרבעט ― שלײַפֿן שטײנער. ברכה לאַכט פֿון זײ.
זי זאָגט, אַז שטײנער איז גוט צו טראָגן, ניט צו שלײַפֿן. פּיניעס װײַב
טײַבל האַלט מיט איר. טײַבל איז אױך אַ בעלן אױף צו אָנטאָן שטײנער.
|