VIII
מיר פֿאַרפֿלײצן די װעלט מיט טינט
― א ―
אױ, בין איך געװען אַ נאַר! דערפֿאַר, װאָס איך האָב פֿאַרקױפֿט
ניט אַזאַ גוטן קװאַס, האָב איך געמײנט, אַז מע װעט מיך קעפּן! צום
סוף ― גאָרנישט. אומזיסט איבערגעשראָקן. יענטע מעג פֿאַרקױפֿן
חלבֿ פֿאַר גענדזנשמאַלץ? און גדליה דער קצבֿ האָט ניט געהאָדעװעט
די שטאָט אַ קײַלעכיק יאָר מיט טריפֿה פֿלײש? אַזױ האָט אונדזער
שכנה פּעסיע אױסגערעדט מײַן מאַמע דאָס האַרץ. אַן אַקציע מיט מײַן
מאַמען! אַלצדינג נעמט זי זיך צום האַרצן. דערפֿאַר האָב איך ליב
מײַן ברודער אליהו. מײַן ברודער אליהו פֿאַלט ניט אַראָפּ בײַ זיך
דערמיט, װאָס מיר האָבן זיך אָפּגעבריט אױפֿן קװאַס. אַבי ער האָט דעם
בוך, איז אים גוט. ער האָט געקױפֿט אַ בוך פֿאַר אַ רובל. דאָס בוך
הײסט „פֿאַר אַ רובל הונדערט!“ ער זיצט און לערנט אים אױף
אױסנװײניק. דאָרטן זײַנען דאָ אָן אַ שיעור רעצעפּטן, װי אַזױ מע מאַכט
געלט. ער קען שױן כּמעט אַלע רעצעפּטן. ער װײס שױן, װיִאַזױ
מע מאַכט טינט, װי אַזױ מע מאַכט שוּװאַקס, װי אַזױ מע טרײַבט־אַרױס
מײַז און טאַראַקאַנעס און אַנדערע מיאוסקײטן. ער רעכנט, קודם־כּל,
זיך נעמען צו טינט. טינט, זאָגט ער, איז אַ גוטער אַרטיקל. אַלע
לערנען זיך שרײַבן. ער איז אַ בעלן געװען פֿרעגן בײַ יודל דעם שרײַבער,
װיפֿל גײט אַװעק בײַ אים טינט? זאָגט ער: אַ פֿאַרמעגן! יודל דער
שרײַבער האָט אפֿשר זעכציק מײדלעך, װאָס ער לערנט זײ שרײַבן.
ייִנגלעך לערנען ניט בײַ אים. מע האָט פֿאַר אים מורא. ער שלאָגט
זיך. ער שלאָגט מיט אַ װירע איבער די הענט. מײדלעך קאָן מען ניט
שלאָגן. שמײַסן אַװדאי ניט. עס טוט מיר באַנג, װאָס איך בין נישט
|
|
Vayayay
mir farfleytsn di velt mit tint
― # ―
oy, bin ikh geven a nar! derfar, vos ikh hob farkoyft
nit aza gutn kvas, hob ikh gemeynt, az me vet mikh kepn! tsum
suf ― gornisht. umzist ibergeshrokn. yente meg farkoyfn
kheylev far gendznshmalts? un Gedalye der katsev hot nit gehodevet
di shtot a kaylekhik yor mit treyfe fleysh? azoy hot undzer
shkheyne pesye oysgeredt mayn mame dos harts. an aktsye mit mayn
mamen! altsding nemt zi zikh tsum hartsn. derfar hob ikh lib
mayn bruder Elye. mayn bruder Elye falt nit arop bay zikh
dermit, vos mir hobn zikh opgebrit oyfn kvas. abi er hot dem
bukh, iz im gut. er hot gekoyft a bukh far a rubl. dos bukh
heyst "far a rubl hundert!'' er zitst un lernt im oyf
oysnveynik. dortn zaynen do on a shiyer retseptn, vi azoy me makht
gelt. er ken shoyn kemat ale retseptn. er veys shoyn, viazoy
me makht tint, vi azoy me makht shuvaks, vi azoy me traybt-aroys
mayz un tarakanes un andere mi#uskaytn. er rekhnt, kudm-Kl,
zikh nemen tsu tint. tint, zogt er, iz a guter artikl. ale
lernen zikh shraybn. er iz a baln geven fregn bay yudl dem shrayber,
vifl geyt avek bay im tint? zogt er: a farmegn! yudl der
shrayber hot efsher zekhtsik meydlekh, vos er lernt zey shraybn.
yinglekh lernen nit bay im. me hot far im moyre. er shlogt
zikh. er shlogt mit a vire iber di hent. meydlekh kon men nit
shlogn. shmaysn avade nit. es tut mir bang, vos ikh bin nisht
|
VIII
מיר פֿאַרפֿלײצן די װעלט מיט טינט
― א ―
אױ, בין איך געװען אַ נאַר! דערפֿאַר, װאָס איך האָב פֿאַרקױפֿט
ניט אַזאַ גוטן קװאַס, האָב איך געמײנט, אַז מע װעט מיך קעפּן! צום
סוף ― גאָרנישט. אומזיסט איבערגעשראָקן. יענטע מעג פֿאַרקױפֿן
חלבֿ פֿאַר גענדזנשמאַלץ? און גדליה דער קצבֿ האָט ניט געהאָדעװעט
די שטאָט אַ קײַלעכיק יאָר מיט טריפֿה פֿלײש? אַזױ האָט אונדזער
שכנה פּעסיע אױסגערעדט מײַן מאַמע דאָס האַרץ. אַן אַקציע מיט מײַן
מאַמען! אַלצדינג נעמט זי זיך צום האַרצן. דערפֿאַר האָב איך ליב
מײַן ברודער אליהו. מײַן ברודער אליהו פֿאַלט ניט אַראָפּ בײַ זיך
דערמיט, װאָס מיר האָבן זיך אָפּגעבריט אױפֿן קװאַס. אַבי ער האָט דעם
בוך, איז אים גוט. ער האָט געקױפֿט אַ בוך פֿאַר אַ רובל. דאָס בוך
הײסט „פֿאַר אַ רובל הונדערט!“ ער זיצט און לערנט אים אױף
אױסנװײניק. דאָרטן זײַנען דאָ אָן אַ שיעור רעצעפּטן, װי אַזױ מע מאַכט
געלט. ער קען שױן כּמעט אַלע רעצעפּטן. ער װײס שױן, װיִאַזױ
מע מאַכט טינט, װי אַזױ מע מאַכט שוּװאַקס, װי אַזױ מע טרײַבט־אַרױס
מײַז און טאַראַקאַנעס און אַנדערע מיאוסקײטן. ער רעכנט, קודם־כּל,
זיך נעמען צו טינט. טינט, זאָגט ער, איז אַ גוטער אַרטיקל. אַלע
לערנען זיך שרײַבן. ער איז אַ בעלן געװען פֿרעגן בײַ יודל דעם שרײַבער,
װיפֿל גײט אַװעק בײַ אים טינט? זאָגט ער: אַ פֿאַרמעגן! יודל דער
שרײַבער האָט אפֿשר זעכציק מײדלעך, װאָס ער לערנט זײ שרײַבן.
ייִנגלעך לערנען ניט בײַ אים. מע האָט פֿאַר אים מורא. ער שלאָגט
זיך. ער שלאָגט מיט אַ װירע איבער די הענט. מײדלעך קאָן מען ניט
שלאָגן. שמײַסן אַװדאי ניט. עס טוט מיר באַנג, װאָס איך בין נישט
|